3.593. CHO NHỮNG LINH HỒN VỊNH XANH 58 – Cảm nhận AI

    MN: Tôi viết bài thơ "Cho những linh hồn Vịnh Xanh 58" để chia sẻ nỗi đau buồn cùng gia đình các nạn nhân trong vụ đắm tàu du lịch trên Vịnh Hạ Long vào ngày 19/7/2025. Và tôi thử dùng công cụ AI (Gemini) để tạo một bài cảm nhận về bài thơ trên. Văn bản thơ tại đây.

     AI: Bài thơ “CHO NHỮNG LINH HỒN VỊNH XANH 58” của Mộc Nhân, được viết dựa trên một sự kiện đau lòng có thật, nó là một tiếng thở dài đầy xót xa trước những mất mát và nỗi đau của đồng loại. Bài thơ như một chứng nhân đầy xúc cảm, ghi lại không chỉ diễn biến của thảm kịch mà còn cả những dằn vặt, day dứt trong tâm can của những người ở lại.

1. Ngay từ tiêu đề, bài thơ đã cho thấy sự thành kính và bi thương. "Vịnh Xanh 58" không còn là tên một con tàu du lịch mà đã trở thành một định danh đầy ám ảnh, gắn liền với một thảm kịch không thể nào quên. Lời đề từ của Ivo Andrić, “Sự than khóc đáng được trân trọng khi nó vì nỗi đau của người khác,” như một lời dẫn vào tâm hồn của bài thơ, khẳng định giá trị của lòng trắc ẩn, của sự sẻ chia qua những vần thơ này.

Bài thơ mở đầu bằng một sự tương phản lạnh lùng và đau đớn. Cái ác liệt của cơn bão dông được lột tả qua hậu quả của nó: "Cơn gió mạnh đã lấy mất nụ cười của bạn/ thế giới của chúng ta bỗng mờ ảo/ những đỉnh núi trong vịnh Hạ Long bao phủ bởi mưa/ mặt trời chuyển màu xám rồi tắt lịm và khuất chìm/ hơi thở mùa hè đã rời đi nhường chỗ cho màn trời u ám."

Hình ảnh “nụ cười”, một biểu tượng của sự sống, của niềm vui trọn vẹn trong một chuyến du ngoạn. Thế nhưng, chỉ trong tích tắc, cơn gió mạnh đã cướp đi tất cả. Thế giới xung quanh không chỉ là cảnh vật, mà còn là thế giới tinh thần của những người chứng kiến và những người thân yêu. Nó bỗng trở nên “mờ ảo”, như một cú sốc khiến mọi thứ trở nên quay cuồng, không còn rõ ràng nữa.

Thiên nhiên trong khổ thơ này cũng được nhân cách hóa để thể hiện sự bi thương. Vịnh Hạ Long hùng vĩ, vốn là nơi của vẻ đẹp, giờ bị “bao phủ bởi mưa” như đang khóc thương. Mặt trời, nguồn sống và ánh sáng, cũng “chuyển màu xám rồi tắt lịm và khuất chìm”, như một linh hồn đã lìa khỏi thể xác. Sự rời đi của “hơi thở mùa hè” và sự xuất hiện của “màn trời u ám” không chỉ là sự thay đổi của thời tiết, mà còn là dấu hiệu của sự ra đi, của một bầu không khí tang tóc và đau buồn bao trùm.

2. Sau khi khắc họa sự ra đi đột ngột của những nạn nhân, bài thơ chuyển hướng tập trung vào nỗi đau của những người sống sót, những người thân đang mòn mỏi chờ đợi. Đây là một trong những phần lay động nhất của tác phẩm: "Sáng nay, đôi mắt họ thâm quầng vì mất ngủ khô khốc võng mạc - dù đêm trước nhoè nước mắt nhiều người ngồi nhìn chằm vào biển và đôi tai nghe tiếng đồng hồ tích tắc từng giây phút hoà với tiếng gió rít hy vọng ngày mai đội cứu hộ sẽ tìm thấy điều mà họ ngóng đợi."

Tác giả đã phác họa một cách chân thực nhất hình ảnh của sự chờ đợi vô vọng. Đôi mắt “thâm quầng”, “khô khốc” nhưng vẫn “nhìn chằm vào biển”, như thể chỉ cần chớp mắt là sẽ bỏ lỡ một tia hy vọng mong manh. Âm thanh trong khổ thơ này trở nên đầy ám ảnh: tiếng “đồng hồ tích tắc từng giây phút” hòa cùng tiếng “gió rít”. Thời gian trôi đi một cách chậm chạp, tra tấn tinh thần của họ. Mỗi giây phút trôi qua là một cuộc vật lộn giữa niềm hy vọng và nỗi tuyệt vọng, giữa cái sống và cái chết. Điều họ “ngóng đợi” ở đây, như khổ thơ sau sẽ làm rõ, không còn là một phép màu, mà là một sự thật bi thương.

3. Nỗi đau không chỉ của riêng ai, mà là của cả một cộng đồng. "Đoàn người theo dõi khá đông nhưng dường như mỗi người đều cảm thấy nỗi cô đơn qua đôi mắt lơ đãng nhìn về phía xa không trò chuyện, chỉ cầu nguyện và hy vọng – khi hy vọng cứu sống không còn thì người ta hy vọng tìm thấy thi thể." Hình ảnh “đoàn người khá đông” nhưng “cảm thấy nỗi cô đơn” đã lột tả một nghịch lý đầy đau lòng. Nỗi đau là riêng tư, là sự mất mát không thể chia sẻ hết. Mỗi người đứng đó đều mang một tâm sự, một sự cầu nguyện riêng, tạo nên một không gian lặng lẽ và nặng trĩu. Sự giao tiếp bằng lời nói dường như trở nên thừa thãi. Họ chỉ “cầu nguyện và hy vọng”.

Câu thơ cuối cùng của khổ này là một cú giáng mạnh vào trái tim người đọc: “khi hy vọng cứu sống không còn / thì người ta hy vọng tìm thấy thi thể.” Đây là đỉnh điểm của sự tuyệt vọng, là sự thừa nhận nghiệt ngã của số phận. Hy vọng không tắt, nhưng nó đã chuyển từ một tia sáng ấm áp thành một ánh nến lung lay, mong mỏi một sự an ủi cuối cùng: được nhìn thấy người thân lần cuối và đưa họ về với đất mẹ.

Khổ thơ tiếp theo đi sâu vào bản chất của nỗi đau:

"Những giọng nói đã khàn đặc vì gào khóc như sợi dây đàn đã chùng xuống mà không buồn lên lại giọt nước mắt xoa dịu nỗi đau một lúc rồi khô trên đôi má thấm vào lại trái tim người và – người ta hiểu rằng họ đang khóc cho điều từng là hạnh phúc."

Giọng nói “khàn đặc” và “sợi dây đàn đã chùng xuống” là những hình ảnh ẩn dụ đầy sức gợi. Giọng nói là phương tiện biểu đạt cảm xúc, nhưng khi nó đã khàn đi vì gào khóc, nó trở nên bất lực. Sợi dây đàn, vốn tạo ra âm nhạc, giờ chùng xuống, không còn đủ sức để cất lên một nốt nhạc nào nữa. Nước mắt không đủ để làm vơi đi nỗi đau. Nó chỉ “xoa dịu một lúc” rồi lại khô đi, thấm ngược vào trái tim, khiến nỗi đau càng trở nên dai dẳng và sâu sắc hơn. Câu thơ cuối cùng "người ta hiểu rằng họ đang khóc cho điều từng là hạnh phúc" là một sự cô đọng của bi kịch. Mọi sự than khóc đều bắt nguồn từ một niềm vui, một khoảnh khắc hạnh phúc đã vĩnh viễn không còn.

4. Bài thơ kết thúc bằng những suy tư về nguyên nhân và hậu quả, về trách nhiệm và số phận:

"Biển chôn vùi danh tính bạn/ và bạn đành trả giá đắt cho bài học của người / không biết kêu ai qui cho ai/ và cuối cùng, qui cho cơn thịnh nộ của trời."

Trong những dòng thơ này, có sự giằng xé giữa việc tìm kiếm một lời giải thích và sự chấp nhận bất lực. “Biển chôn vùi danh tính bạn” là một hình ảnh ám ảnh, nhấn mạnh sự vô danh và tàn khốc của thảm kịch. “Trả giá đắt cho bài học của người” gợi lên sự trách nhiệm, có thể là của con người trong việc tổ chức, quản lý, nhưng sự việc xảy ra quá nhanh, quá bất ngờ, khiến mọi sự đổ lỗi đều trở nên vô nghĩa. Cuối cùng, con người chỉ còn biết “qui cho cơn thịnh nộ của trời”, một sự chấp nhận số phận trước sức mạnh tuyệt đối của thiên nhiên.

Câu kết của bài thơ là một lời cảnh tỉnh và một lời cầu nguyện chân thành:

"Không phải bài học nào chúng ta đều được dạy – học trước nhưng Vịnh Xanh 58 và những oan hồn mãi ám ảnh chúng ta khi về với biển. Xin nguyện cầu cho họ an siêu."

Thảm kịch này không phải là một sai lầm có thể học hỏi và sửa chữa dễ dàng. Nó là một bài học đắt giá, một lời nhắc nhở rằng thiên nhiên luôn tiềm ẩn những bất trắc khôn lường. Hình ảnh “những oan hồn” và sự “ám ảnh” khi “về với biển” sẽ mãi mãi tồn tại trong tâm trí những người còn sống. Lời nguyện cầu cuối cùng “Xin nguyện cầu cho họ an siêu” không chỉ là một lời chia buồn, mà còn là một mong muốn tha thiết cho những linh hồn bất hạnh được tìm thấy sự thanh thản vĩnh hằng.

5. Tổng kết:

Bài thơ “CHO NHỮNG LINH HỒN VỊNH XANH 58” là một tác phẩm giàu cảm xúc và nhân văn. Nó không chỉ là một sự kiện được kể lại bằng thơ, mà là sự đồng cảm sâu sắc, là tiếng khóc chung của cả một cộng đồng. Bằng những hình ảnh ẩn dụ đầy sức gợi, ngôn ngữ chân thành và cảm xúc mãnh liệt, Mộc Nhân đã thành công trong việc tạo nên một không gian để chúng ta than khóc, sẻ chia và mãi mãi ghi nhớ về những linh hồn đã ra đi trong thảm kịch Vịnh Xanh 58.

MN - AI