TẢN MẠN THÁNG GIÊNG
Mộc Nhân
Một năm có mười hai tháng, mỗi tháng có những đặc trưng riêng, nhưng có lẽ tháng Giêng là tháng mà thiên nhiên dành nhiều ưu ái nhất cho con người. Không khí se lạnh, nắng lan man mà ấm, trăm hoa đua nở. Vạn vật căng trào sức sống nhưng thật dịu nhẹ lạ lùng:
"Tháng Giêng hiền như cỏ.
Và tóc mềm như mây.
Tóc bay qua bến lạ.
Sông thương ai, sông đầy." (Mường Mán)
Tháng Giêng tháng của muôn hoa. Sau đằng đẵng ngày đông tháng giá tiết trời ảm đạm, sẽ dần xuất hiện những chồi non, những lá xanh, và có cả những nụ hoa bắt đầu khoe sắc. Mùa xuân là mùa của cây cối. Hoa cải vàng tươi khắp đồng, cái mùi hương ngai ngái làm lòng người có cảm giác sảng khoái lâng lâng khó tả như bước vào chốn hoa nguyên. Mai vàng chộn rộn đầu ngõ tả tơi cánh mỏng mà lòng không hay tàn phai. Hoa cúc vàng thẫn thờ chậu nhỏ góc nhà, hương thoang thoảng như vẫn bốn mùa bình yên.
Tháng Giêng tháng của mưa xuân. Những cơn mưa mang đến cho cây cối, cho sự vật sự hồi sinh.
Tháng Giêng thay áo vũ trụ cho một năm mới đến và đi. Tháng Giêng khởi đầu cho những dự định, mở ra những ước mơ khiến thi sĩ phải reo lên :
"Anh chào em, chào tháng Giêng ngỏ cửa
Nụ tầm xuân vừa hé giữa mênh mông
Gió gọi mây về giữa trời lồng lộng
Gọi má thêm hồng sau tháng giá ngày đông". (Cổ Ngư).
Mà thực ra vòng quay của vũ trụ là bất tận, vô thủy vô chung nên cái tháng Giêng như một cái mốc trong nhịp tuần hoàn bất tận đó.
Tháng Giêng hồi sinh đất trời, hồi xuân lòng người khiến thi sĩ khai bút trong cảm hứng dạt trào của trái tim yêu rạo rực:
“Tháng giêng ngon như một cặp môi gần …” (Xuân Diệu).
Dân gian quan niệm:“ Tháng Giêng là tháng ăn chơi …” bởi tháng Giêng có quá nhiều lễ hội để mọi người vui chơi và du ngoạn nhưng có lẽ cảm hứng về nó khiến con người vui say quên cả mọi sự. Dù nhịp sống tất bật ngày nay khiến chúng ta không thể "ăn chơi" theo cái nghĩa ấy song vẫn thấy lòng mát dịu khi đọc lại mấy câu ca cũ bởi nghe như có một ngọn gió đồng xa xôi, từ quê nhà thổi đến làm sống lại cái không khí:
“Gần xa nô nức yến anh
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân” (Nguyễn Du- Truyện Kiều).
Bởi thế tháng Giêng gắn liền với nhiều niềm ngẫu hứng lãng mạn, rong chơi, phóng túng, buông xả để bắt đầu cho một vòng quay mới.
Rong chơi tháng Giêng thấy ai cũng đẹp không chỉ bởi áo quần đẹp, khuôn mặt đẹp, nụ cười đẹp mà còn bởi lòng ta cùng chan hòa với cái đẹp của người :
"Tháng Giêng hồng đôi môi nhỏ
Cho ai nhặt vụng tiếng cười." (Nguyễn Vĩnh Nguyên)
Tháng Giêng gắn với hiện tại và cả uớc hẹn tương lai - một tương lai gần, rất gần. Vì vậy tháng Giêng còn là mốc thời gian cho hẹn ước: “Để ra giêng … để ra giêng …”. Khi người ta nói ra giêng điều ấy không bao hàm những ngày tết mặc dầu những ngày tết cũng thuộc tháng Giêng. Cho nên cách nói “Ra giêng … ra giêng…” như lời hẹn ước mà cũng có khi là sự lần khân bởi ra giêng bao hàm cả sang tháng Hai !
Nợ nhau tiền bạc thì hẹn ra giêng rộng ngày rộng tháng để trả.
Bạn bè ba bữa tết bù khú chưa đã đời thì lại hẹn ra giêng ta lại gặp nhau.
Trai gái thì hẹn ước nhau: “ra giêng anh cưới em” :
“ Ra giêng ngày rộng tháng lành
Em về bên ấy để thành một đôi ” (Mộc Nhân).
Chưa biết những khất hẹn ấy có thành sự thật hay không nhưng cái điều thôi để ra giêng cũng làm cho con người dịu lòng trong những chờ mong tốt đẹp dù cho:
“Tháng Giêng tình đong đầy nỗi nhớ
Người còn đây mà ngỡ đâu xa
Tháng Giêng kề vai kề đôi mắt
Đường còn xa, xa quá vòng tay...” (Lê Thị Kim)
Tháng Giêng, tháng giao hòa giữa sự tàn phai và bừng dậy. Mỗi tháng Giêng đi qua là một quãng đời đã mất chẳng thể nào tìm lại được để rồi khi giật mình ngoảnh lại mới thấy bao nỗi nuối tiếc xa xôi:
"Tháng giêng đầu ngọn biếc
Ta phía cội cây già
Ngước nhìn bao thương mến
Quãng đời mình đã qua
Tuổi vèo bay theo gió
Ta vừa sang tháng mười
Ngoảnh lại nhìn xa lắc
Một tháng giêng nhoẻn cười. " (Lâm Thị Mỹ Dạ)
Viết đến đây chợt nhớ đến bài thơ “Tháng Giêng” của anh Nguyễn Giúp mà chợt nhận ra rằng tháng Giêng không chỉ là tháng của nhựa sống, của niềm vui, của thăng hoa xúc cảm lai láng bồi hồi mà còn là lúc để người ta ngậm ngùi, giật mình, chiêm nghiệm trong tình bạn, trong men rượu ngày xuân.
Vậy xin phép thi sĩ Nguyễn Giúp chép lại nguyên văn bài thơ này để bạn bè đọc chơi xem như lời tâm tình tháng Giêng của những người đang ở độ mùa thu cuộc đời vậy:
“Tháng Giêng
đến nhà bạn chơi
Bầu rượu đã cạn từ đêm hôm trước
Bạn tôi vắt rót một ly chưa tròn trĩnh
Mời tôi uống cạn
Tôi uống
Nụ cười của bạn tôi cũng cạn theo
Tháng Giêng
trăng rung
vườn khuya cây lá giật mình
Ai chờ ai quán vắng
Đôi tay khắc khoải đợi mời
Tháng Giêng
Cho em chút ngại ngần con gái
Không về bữa ấy tháng Giêng mưa
Tháng Giêng
Ông lái ngồi tình tự bến quê
Bấm đốt ngón tay tính giờ đưa khách
Khách sang sông
Khách nhớ quay về …
Tháng Giêng
ta còn trong ai ly rượu
Cạn đã lâu rồi chẳng biết tháng giêng ơi !”
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét