2.692. NHỚ NGUYỄN HẢI TRIỀU

           Mộc Nhân

Anh Nguyễn Hải Triều đã từ biệt chúng ta tròn 1 năm. Ngày này năm trước, anh ra đi, vào mùa dịch, chúng ta không thể ngồi lại với nhau để tưởng niệm, trò chuyện. Hôm nay nhân ngày giáp năm anh, gia đình cùng với anh em trong Chi hội Văn học/ Hội Văn học Nghệ thuật Quảng Nam tổ chức một “buổi thơ” để chúng ta ngồi lại kể cho nhau nghe những ký ức về anh, đọc lại những bài thơ của anh hoặc của bạn bè viết cho anh, hát những ca khúc phổ nhạc từ thơ anh, hát những bài dân ca do anh soạn lời, hoặc hát tặng anh nhân ngày này…

2.691. TERCETS VỀ MA

 Mộc Nhân

Những bài thơ ba câu (Tercets) về đề tài "Ma"

1.

Bóng ma

là những cái xác bị giam cầm

hàng đêm vượt ngục rồi tự quay về ngục tù của mình

2.690. DAISIES – by Louise Glück

  Bài “Daisies” (Hoa cúc) của Louise Glück, theo tôi là một trong số những bài rất khó hiểu mà tôi đọc được trong tập “The Wild Iris” của bà. Mong muốn của tôi khi chia sẻ bài này là gợi lên trong bạn cảm giác khao khát tìm thấy một vài vạch giao cảm tâm hồn của nhau.

2.689. NHỮNG TERCETS VỀ VALENTINE

           Mộc Nhân

1.

Đêm trong ống khói

sắp làm tan nát trái tim tôi

bằng socola, gói quà và… em.

2.688. VESPERS, MORE THAN YOU LOVE ME – Louise Glück

   Bài “Vespers, More than you love me” (1) của Louise Glück là lời than của con người làm vườn (đại từ "I") với Chúa (đại từ “You”) về những cảm xúc đau khổ và bất an trong đời sống. Dưới cái nhìn của người, Chúa dường như yêu những bông hoa ngoài đồng hơn yêu con người. Lời này dường như lấy cảm hứng từ Kinh thánh, trong đó Chúa Giê-su tuyên bố: “Hãy xem hoa huệ mọc lên như thế nào: chúng không làm việc nặng nhọc hay kéo sợi, nhưng ta nói với các ngươi rằng, ngay cả Sa-lô-môn trong tất cả vinh quang của mình cũng không mặc bộ quần áo nào như một trong số bộ cánh của hoa huệ này” (trích: Luke 12: 27-28).

2.687. ALWAYS ON MY MIND

   "Always on My Mind" là một ca khúc nhạc đồng quê (Country) của Mỹ do ba nhạc sĩ Johnny Christopher, Mark James và Wayne Carson đồng sáng tác. Bản thu đầu tiên do hai ca sĩ Gwen McCrae và Brenda Lee thực hiện năm 1972.

Willie Nelson - ca sĩ thực hiện phiên bản
"Always on my mind"

2.686. MIDSUMMER – by Louise Glück

   Mộc Nhân

   "How can I help you when you all want different things/ sunlight and  shadown - moist darkness, dry heat/ Listen to yourselves..." (Làm sao tôi có thể giúp bạn khi bạn thích đủ thứ/ ánh nắng và bóng râm, ẩm tối và khô nóng/ Xin hãy lắng nghe mình)

2.685. THE DOORWAY - by Louise Glück

  Bài thơ “The Doorway” (Ô cửa), trong tập thơ “Wild Iris” của Louise Glück là độc thoại của một ô cửa. Nó muốn mãi làm một ô cửa như đã từng để quan sát cuộc sống dù chưa bao giờ yên tĩnh. 

2.684. HEAVEN AND EARTH - by Louise Glück

  Bài thơ “Heaven and Earth”, trích trong tập “Wild Iris”, Louise Glück là độc thoại của người làm vườn – cũng chính là người nói, tác giả. Lời thơ nép mình trong điểm nối giữa thực tại và siêu việt, hướng nội và hướng ngoại, khi tìm kiếm điều thiêng liêng. Hóa ra thần thánh ở khắp mọi nơi xung quanh chúng ta; ở những khớp nối giữa vĩnh cửu và nhất thời hay giữa hai thái cực.

2.683. CLOVER – Louise Glück

   Bài thơ “Clover” (trích tập thơ “Wild Iris”, Louise Glück) là lời của “Cỏ ba lá” nói với con người - ở đây là phê phán sự giả dối của con người. Một mặt họ xem cỏ là “dấu hiệu của phước lành”; một mặt họ xem chúng “chỉ là loài cỏ dại/ thứ cần nhổ tận gốc” với mục đích “để cho khu vườn sạch sẽ?”. Cỏ hiểu được điều đó nên không hề trách móc “phận cỏ cây”. Đứng trước điều này, cỏ nhận ra hai giọng điệu từ con người: “một là từ tâm hồn” (yêu cỏ dại) “một là hành động từ bàn tay” (nhổ cỏ, tiêu diệt cỏ dại) – hai giọng này hoàn toàn mâu thuẫn với nhau.

2.682. MỘT DIỄN TỪ

      Mộc Nhân

  “Có những cuộc chơi bạn không thể chơi cho đến khi bạn tham gia trọn vẹn”  (There are some games you don't get to play untill you are all in) – Jordan Bernt Peterson (triết gia đương đại người Canada)

2.681. FIELD FLOWERS - by Louise Glück

  Mong muốn về cuộc sống vĩnh cửu luôn là khao khát của con người nhưng thời gian hữu hạn mang lại giá trị cuộc sống thực sự. Cuộc đời ngắn ngủi của chúng ta không chỉ là cuộc đời duy nhất chúng ta có, mà là cuộc đời duy nhất chúng ta nên mong muốn.

Bức tranh "Khu vườn" (Garden) của Vincent van Gogh

2.680. NHỮNG SỰ KIỆN CÁ NHÂN NĂM 2022

  Mộc Nhân

Đầu năm 2023, điểm lại một số sự kiện cá nhân mà mình đã làm được trong năm 2022.  Những điều này không là gì ghê gớm đối với người khác; cũng chẳng là gì to tát đối với cá nhân; nhưng nhìn lại để thấy cuộc chơi hãy còn vui, sức khỏe và trí lực vẫn còn đủ để theo đuổi những gì mình yêu thích. Với tôi, đời sống này, ngoài công việc để kiếm sống, ngoài những giá trị vật chất thì thú vui tinh thần và niềm đam mê vẫn là thứ chưa thể rời bỏ.

2.679. SONG - by Louise Glück

   Bài thơ “Song” (Khúc hát) – trong bộ sưu tập “The Wild Iris” của Louise Glück (1) là lời của một bông hoa hồng. Bông hoa này không may mắn như những bông hoa khác trong vườn ở chỗ nó nằm trong bóng râm, quanh năm thiếu sáng. Thế nhưng nhờ vậy mà nó sống sót khi trời hạn, lâu tàn héo hơn và đặc biệt là nó trổ ra màu nâu pha với đỏ thắm như máu.

2.678. THE JACOB'S LADDER – by Louise Glück

   Trong bài “The Jacob's Ladder” - trích tập thơ “Wild Iris” - Louise Glück (1), người nói là chiếc thang của Jacob, nói chuyện với một cái cây trong khu vườn người đàn bà. Cây tuyên bố rằng nó khao khát “hiểu biết về thiên đường” như đàn ông và phụ nữ ham muốn nhau. 

2.677. VESPERS (IN YOUR EXTENDED ABSENCE) – by Louise Glück

 Loạt 10 bài có tựa “Vespers” (Kinh chiều) trong tập “Wild Iris” của Louise Glück là những độc thoại của con người, cỏ cây với các thế lực siêu nhiên (Chúa, thánh thần…). Dù tựa đề các bài thơ là “Vespers” nhưng dường như đó không phải là lời cầu nguyện buổi chiều hay tối mà là những lời khẳng định mạnh mẽ về trách nhiệm của con người với tự nhiên; lời chỉ trích về việc các thế lực siêu nhiên (thần thánh) đã thiếu lòng nhân từ, chối bỏ trách nhiệm thiêng liêng dẫn đến sự thất bại của con người.

2.676. VESPERS (ONCE I BELIEVED IN YOU) - Louise Glück

  Tập thơ “Wild Iris” (Diên vĩ hoang dã) của Louise Glück có 54 bài độc thoại mà người nói bao gồm người làm vườn, các loài hoa, lời Chúa Trời hay các vị thần. Theo đánh giá của các nhà phê bình, đây là cuốn thơ hay nhất của bà, nó xứng đáng đoạt giải Pulitzer và giải William Carlos Williams của Hiệp hội thơ ca Mỹ.

Bức tranh sơn dầu "Cây sung" (fig tree) của Kristen Olson

2.675. THE SENSUAL WORLD - Louise Glück

  "The Sensual World" (Thế giới khoái lạc) là bài thơ trích trong tập "The Seven Ages" (2001) của Louise Glück. Trong tập sách này, Louise Glück là một nhà ảo thuật ngôn từ, mọi thứ dưới góc nhìn của bà đầy cảm hứng và sự mới mẻ. Đây là một bài thơ viết cho ánh sáng ngày hạ chí (solstice).

2.674. TẤM BẢN ĐỒ BÍ MẬT CỦA TÔI

           Mộc Nhân 

Trên tấm bản đồ bí mật của tôi

dòng sông được đánh dấu bằng màu cát nhợt nhạt

núi đánh dấu bằng màu thẫm lá mục

thành phố màu xám buồn

những con đường kẻ chỉ ngoằn ngoèo

giao cắt, không khởi đầu, không kết thúc

2.673. LAMENTATIONS - Louise Glück

  Bài thơ “Lamentations” (Những lời than) trích trong tập “Descending Figure” (The Ecco Press, 1980) của Louise Glück (1). Bài này bao gồm bốn bài thơ trữ tình ngắn viết theo thể thơ tự do. Mỗi bài có tiêu đề riêng: The Logos, Nocturne, The Covenant và The Clearing - các bài riêng lẻ gồm từ ba đến bốn khổ thơ có độ dài ngắn khác nhau.

2.672. NHỮNG NGƯỜI VỢ

 Mộc Nhân

    "A strong woman who recklessly throws away her strength, she is worse than a weak woman who has never had any strength to throw away". (Người phụ nữ mạnh mẽ mà từ bỏ sức mạnh của mình lại tệ hơn người phụ nữ yếu đuối mà chưa lúc nào buông tay) - Thomas Hardy.

2.671. TRĂNG VÀ TÔI

  Mộc Nhân 

Khi lên mười, trăng như trái bóng

chẳng ai tranh giành giữa sân chơi

lên mười ba, trăng như chiếc đĩa giữa trời

hết thức ăn, để nguyên sau cuộc tiệc

2.670. BÔNG SÚNG ĐỎ

      Mộc Nhân - Tản văn

Tôi đã bỏ ra nhiều thời gian ngắm, suy nghĩ và viết điều gì đó về hoa súng khi bất chợt nhìn thấy hai bông súng màu đỏ nổi lên giữa mặt hồ trong vắt, gần chỗ tôi ngồi, trong một quán café. Dường như hoa súng đã lẩn khuất trong sâu thẳm và mênh mông của hồ để rồi một sớm mai, tôi nhìn thấy hoa trước mắt tôi, trong ánh nước trong xanh, ấm áp và sâu thẳm. Trong gió xuân lăn trên mặt hồ, tôi thấy rõ mặt trời nhỏ nằm trong giọt nước đọng trên chiếc lá trải rộng và trôi theo một dòng nước vô hình.

2.669. CHIỀN CHIỆN BÓNG NHÒE

       Mộc Nhân 

những lần chiêm bao thấp thoáng

núi xa mờ bóng chim chiều

đường mưa em về hun hút

sương nghiêng bờ cỏ liêu xiêu

2.668. THÁNG GIÊNG KIỄNG CHÂN

                   Mộc Nhân 

Tháng Giêng kiễng chân

đón vài hạt mưa liêu phiêu

nắng khẽ chen tàu chuối

lạnh khẽ mơn da người

móng tay nhuốm phèn vàng ruộng mới

mùa xuân cất lên một nốt trầm

2.667. QUEN VỚI ĐÊM - Robert Frost

  Bài thơ "Acquainted With The Night" (Quen với đêm) của Robert Frost (1) xuất bản lần đầu trong tuyển thơ của ông (The Poetry of Robert Frost) vào năm 1927. Đây là một trong những bài thơ nổi tiếng nhất của Frost khám phá về sự cô đơn, buồn bã và tuyệt vọng của tác giả (2).

Bức tranh "Starry Night" - Vincent van Gogh

Về hình thức, bài thơ có sự kết hợp giữa thể sonnet (toàn bài có 14 dòng) với tercets (4 khổ, mỗi khổ là 1 terset) cuối cùng là 2 câu – gọi chung là sonnet terza rima. Trong nguyên tác, các câu đều có yếu tố cung cấp âm vần để các dòng thơ liên kết nhau (3). Bản dịch của Mộc cố gắng thể hiện điều đó trong khả năng có thể. 

2.666. NHỮNG TERCETS VỀ TRĂNG

      Mộc Nhân

viết trong đêm Nguyên Tiêu xuân Quý Mão 2023

1.

Trăng nán lại trên vòm lá

một vết rạch màu vàng cắt ngang ngực em

làm chảy máu tim tôi

2.665. MỘT BÀI THƠ NGUYÊN TIÊU

       Mộc Nhân 

Đêm qua

trăng vào căn phòng qua cửa sổ

tôi nhận ra vuông sáng hình chữ nhật

thật đáng yêu

2.664. CHÀO THÁNG GIÊNG BUỒN

         Mộc Nhân 

Chào em, chào ngày ảm đạm

Tháng Giêng buồn như chiếc lá sũng mưa

Đóa hoa rũ tàn làm anh nhớ

Ngày mình gặp nhau lần nọ, mới vừa

2.663. LẬP ĐÔNG MƠ HỒ

  Tản văn – Lê Đức Thịnh

  Lập đông rồi. Tôi lại đến một trong những nơi mà mình hay đến vào ngày hè để cảm nhận đông len lỏi vào mọi ngõ ngách. Thật ra, chỗ mà tôi gọi là “đến vào ngày hè” cũng là nơi đến khá thường xuyên, bất luận mùa nào: một góc vườn, góc quán, quán cóc ven đường, bờ sông có những bóng cây mát và đẹp…

2.662. VESPERS (END OF AUGUST) - by Louise Glück

 Bài thơ này trích trong tập thơ “Wild Iris” (1992) của Louise Glück. Tập thơ có rất nhiều bài cùng tựa “Vesper” nên để phân biệt, đôi khi các diễn đàn chua thêm cụm từ “End of August” để phân biệt với các bài khác (1).