356. CA DAO TRÀO PHÚNG VỀ QUAN HỆ TÌNH CẢM

            Mộc Nhân

Những bài ca dao trào phúng trong kho tàng văn chương bình dân của của dân tộc ta là những tiếng cười không chỉ để mua vui mà đằng sau sự hài hước, bông đùa, hóm hỉnh đó là cả đời sống tinh thần, thái độ, cách ứng xử của con người trong các mối quan hệ xã hội bao gồm cả ý thức phê và tự phê; đấu tranh và xây dựng; đối mặt và lẩn tránh … 

Bài viết dưới đây chỉ lược sơ một số câu ca dao trào phúng về đề tài "quan hệ tình cảm" ...

***

 1. Trong quan hệ nam nữ:

Có lẽ do thấu hiểu qui luật của bản năng nên điều đầu tiên mà người bình dân cảnh báo trong quan hệ nam nữ là:

- Con gái chơi với con trai,
Rồi sau cái vú bằng hai trái dừa.

- Gió đưa bụi chuối sau hè,
Giỡn chơi chút xíu ai dè có con.

Có chàng trai tán gái bộc trực, ngộ nghĩnh:

Gái chưa chồng hay đi chợ,
Trai chưa vợ ruột tợ trái chanh.
Ngó lên mây trắng trời xanh,
Thương ai cũng vậy, thương anh cho rồi.

Nhưng cũng có anh vẽ vời:

Nàng về ta chẳng cho về,
Níu áo nàng lại ta đề bài thơ

Hoặc hiện đại hơn:

Nàng về ta chẳng cho về,
Nắm áo nàng lại ta đề số phone.

Còn về phía các nàng thì nhiều cô ỷ có nhan sắc nên làm cao:

- Anh về chẻ lạt bó tro,
Rán sành ra mỡ em cho làm chồng.

- Duyên em đáng giá ngàn vàng,
Anh về bán cả họ hàng cưới em.

Nhưng chàng trai đáp:

Anh về bán cái hột xoàn,
Bán thêm cây vàng dư sức cưới em.

Trong tình trường, những kẻ nhiều kiên nhẫn thì được việc:

- Chuông già đồng điếu chuông kêu,
Anh già lời nói em xiêu tấm lòng.

- Gió thu thổi ngọn phù dung,
Dạ nàng dù sắt anh nung cũng mềm.

Nhưng với những phụ nữ nhẹ dạ thì cần cảnh giác:

- Chớ nghe quân tử nỉ non,
Để rồi có lúc ẵm con một mình.

- Gá duyên với bạn hôm rằm,
Bữa nay bạn bỏ tôi nằm phòng không.

Vì đàn ông không chỉ tán gái cho hôm nay mà còn có “tầm nhìn chiến lược”:

- Cam sành lột vỏ còn chua,
Thấy em còn bé, anh “cua” để dành.

- Cam đường bóc vỏ còn the,
Thấy em còn bé anh “ve” để dành.

Khi yêu nhau thì:

- Đôi ta như rắn liu điu,
Nước chảy mặc nước ta dìu lấy nhau.

- Ước gì em hóa ra dơi,
Bay đi bay lại đến nơi anh nằm.

- Thương anh không tính bạc tiền,
Hôn nhau một cái chết liền cũng vui.

Nên lúc không được gì thì tiếc hùi hụi:

- Tiếc công khổ cực nuôi cu,
Cu ăn, cu lớn, cu gù, cu đi

- Công anh xúc tép nuôi lươn,
Nuôi cho nó lớn, nó trườn nó đi.

- Công anh chăn nghé đã lâu,
Bây giờ nghé đã thành trâu ai cày.

Và cũng có lắm anh thất tình:

- Rồi đây có kẻ thất tình,
Dựa mai mai ngã, dựa tùng tùng xiêu.

- Chiều chiều có kẻ thất tình,
Dựa mai mai úa, dựa đình đình xiêu.

- Châu sa nước mắt ròng ròng,
Thấu thiên, thấu địa, thấu lòng em chăng?

Còn những chàng trai tơ mà lấy gái nạ dòng, thì bị chế giễu:

Trai tơ thì lấy gái tơ,
Đi đâu lật đật mà quơ nạ dòng.

Những cô gái quá thì chưa gặp duyên cũng có nhiều nỗi niềm:

- Đi chùa lạy Phật cầu chồng,
Hộ Pháp liền bảo đàn ông hết rồi.

- Buồn rầu, buồn rĩ, buồn non,
Buồn vì một nỗi sớm con muộn chồng.

- Buồn tình nằm ngửa chình inh,
Không ai nằm úp lên mình cho vui.

Tuy nhiên trong quan hệ nam nữ cần cảnh giác với những chàng sở khanh:

- Yêu em mấy núi cũng trèo,
Khi em có chửa mấy đèo cũng dông

- Thu đi để lại lá vàng,
Anh đi để lại cho nàng thằng cu.
Mùa thu tiềp nối mùa thu,
Thằng cu tiếp nối thằng cu ra đời.

- Trách người quân tử gian manh,
Chơi hoa rồi lại hái cành kế bên.

2. Trong quan hệ vợ chồng:

Vợ chồng làm sao tránh khỏi chuyện tòm tem:

Đang khi lửa tắt, cơm sôi,
Lợn la, con khóc, chồng đòi “tòm tem”.
Bây giờ lửa đã cháy rồi,
Lợn no, con nín “tòm tem” thì tòm.

Những cặp vợ chồng mà tuổi tác chênh lệch:  

Có phúc lấy phải vợ già,
Sạch cửa, sạch nhà lại ngọt cơm canh.
Vô phúc lấy phải trẻ ranh (bồ nhí),
Nó ăn, nó phá tan tành nó đi.

Hay những cặp đôi so le:

Ai đời chồng thấp, vợ cao,
Rờ vú không tới lấy sào mà quơ.

Đàn ông là những người tham lam:

- Sông bao nhiêu nước cho vừa,
Trai bao nhiêu vợ cũng chưa bằng lòng.

- Đàn ông năm, bảy trái tim,
Trái ở cùng vợ, trái toan cùng người.

- Hai cô đứng lại cho đồng,
Để anh đứng giữa làm chồng hai cô.

- Lựu, lê anh cũng muốn trồng,
Hai em anh cũng thương đồng cả hai.

- Cây lê, cây lựu, cây đào,
Ba cây anh cũng muốn rào cả ba.

Nên phụ nữ bị chồng bỏ bê chỉ biết than thở:

Gió đưa bụi chuối sau hè,
Anh mê vợ bé bỏ bè con thơ.
Con thơ tay ẵm, tay bồng,
Tay nào xách nước, tay nào vo cơm.

Bởi thế cho nên ca dao khuyên đàn ông nhiều vợ rằng:

Trồng trầu thì phải khai mương,
Làm trai nhiều vợ phải thương cho đồng.

Ca dao ta cũng trách những người ăn ở hai lòng:

Trách ai ăn ở hai lòng,
Đang chơi với phượng, thấy rồng bay theo.

3. Trong quan hệ bố mẹ chồng với nàng dâu:

Ngày xưa, mẹ chồng rất hà khắc nên nàng dâu tương lai thường lo sợ:

- Gió đưa bụi chuối tùm lum,

Mẹ anh như hùm ai dám làm dâu.

- Bà con có biết hay không?
Bố chồng là lông chim phượng.
Mẹ chồng là tượng mới tô,
Nàng dâu mới về là bồ chịu chửi.

Nhưng cũng có nhiều nàng đếch ngán:

Ai ơi chồng dữ thì lo,
Mẹ chồng mà dữ mổ bò ăn khao.

4. Về bản thân mình:

Những phụ nữ nhan sắc tàn phai thì than thở:

- Mồ cha con bướm khôn ngoan,
Hoa thơm bướm đậu, hoa tàn bướm bay.

- Còn duyên như tượng tô vàng,
Hết duyên như tổ ong tàn gặp mưa.

- Còn duyên kẻ đợi người chờ,
Hết duyên vắng ngắt như Chùa Bà Đanh.

Những phụ nữ có tánh lẳng lơ, hoa nguyệt cũng tự trào:

- Anh đánh thì em chịu đòn,
Tánh em hoa nguyệt mười con chẳng chừa.

- Lẳng lơ đeo nhẫn chẳng chừa,
Nhẫn thì rơi mất, lẳng lơ vẫn còn.

Và họ cũng có cách để biện hộ cho mình:

- Chính chuyên chết cũng ra ma,
Lẳng lơ chết cũng đem ra ngoài đồng.

- Chính chuyên lấy được chín chồng,
Ba chồng thành Lạng, ba chồng thành Cao.
Ba chồng để ngọn sông Đào,
Trở về đóng cửa làm cao chưa chồng.

Nhưng làm sao thoát được sự mỉa mai của người đời:

- Đêm qua để cửa chờ chồng,
Đêm nay để cửa chờ ông láng giềng.

- Chỉ đâu mà buộc ngang trời,
Thuốc đâu mà chữa con người lẳng lơ.

- Cái giường mà biết nói năng,
Thì ông hàng xóm hàm răng chẳng còn.

                                                                   (Còn nữa)

Nguồn : chép lại từ nhiều nguồn trên Internet