Đinh Quang Tỉnh
Năm 1973, Tướng Đồng Sĩ Nguyên trực tiếp giao nhiệm vụ
cho Phạm Tiến Duật ra Miền Bắc làm công tác sưu tầm tài liệu để chuẩn bị soạn
thảo Văn bia Trường Sơn… vì vậy, Phạm Tiến Duật đã tận mắt chứng kiến hậu quả
tàn khốc của chiến tranh hủy diệt do không lực Hoa Kỳ gây ra trên hậu phương
nhằm biến nơi đây trở về “thời đồ đá”. Anh xúc cảm làm bài thơ mang tên "Viết về số 0", thường được
gọi là bài thơ “Vòng trắng” đăng trên
Tạp chí Thanh Niên như một nén nhang viếng những người dân vô tội đã tử nạn vì
bom B52 triệt phá phố Khâm Thiên, Hà Nội.
Bài thơ vỏn vẹn chỉ có 8 dòng, không ngờ là một “tai họa” giáng xuống đầu nhà thơ,
chiến sỹ Phạm Tiến Duật, bài như sau:
“Khói bom lên trời thành một cái vòng đen
Trên mặt đất lại sinh bao vòng trắng
Tôi với bạn đi trong yên lặng
Cái yên lặng bình thường đến sau chiến tranh
Có mất mát nào lớn bằng cái chết
Khăn tang, vòng tròn như một số không
Nhưng bạn ơi ở bên trong vòng trắng
Là cái đầu bốc lửa ở bên trong”
Ngay sau khi bài thơ “Viết
về số 0” của Phạm Tiến Duật được in trên Tạp chí Thanh nhiên, thì lập tức
Tạp chí Học tập số 9 năm 1974 đã phê phán gay gắt rằng: “Giữa lúc cần nói to
lên niềm sung sướng tự hào về cái được vĩ đại của nhân dân ta trong cuộc kháng
chiến chống Mỹ thì nhà thơ lại chỉ thấy cái mất, chỉ thấy tang tóc đau thương
và than thở...”.
Có lẽ vì vậy mà bài thơ “Viết về số 0” không được in trong bất kỳ tập thơ nào của Phạm Tiến
Duật sau này. Cho đến trước khi anh qua đời, Nhà văn Nguyễn Khắc Phục mới đưa
vào tuyển tập Phạm Tiến Duật, bài “Viết
về số 0” do nhà thơ Trần Nhương, Nguyễn Khắc Phục, Cao Phan sưu tầm và
giới thiệu. Tuyển tập Phạm Tiến Duật in xong ngày 17-11-2007, và chỉ chưa đầy
20 ngày sau nhà thơ Phạm Tiến Duật qua đời, may mắn thay, anh đã kịp nhìn
thấy đứa con tinh thần của mình trước khi nhắm mắt.
Phải kể dông dài về tác giả Phạm Tiến Duật và nguồn cơn
ra đời bài thơ “Vòng trắng” cùng với những lời đồn thổi, suy diễn oái oăm, quy
chụp nặng nề khiến văn chương nước nhà suýt mất một tài năng thơ huyền thoại
Phạm Tiến Duật, mà sau đây là một “ví dụ” rất khó tin nhưng nó lại là chuyện có
thật đến tê tái lòng.
Chuyện rằng, từ đầu năm 1974, để chuẩn bị cho chiến dịch
tổng tấn công giải phóng Miền Nam, thống nhất đất nước. Do đó, khắp Miền Bắc
đâu đâu cũng nêu cao khẩu hiệu “Tất cả cho tiền tuyến”, “Tất cả cho Miền Nam
ruột thịt”... Một đợt chỉnh huấn tư tưởng được tổ chức học tập rất rốt ráo.
Tuyên giáo Trung ương về tận tỉnh giảng bài, tỉnh giảng cho huyện, rồi huyện
giảng cho xã… khí thế thật tưng bừng và háo hức.
Xã tôi bấy giờ có chị Đinh Thị Kiên, chồng đi B. Chị là
một cán bộ phụ nữ cơ sở rất mẫn cán. Hôm ấy, cả buổi sáng chị Kiên đã dự và
tranh luận rất quyết liệt tại hội nghị “sinh
đẻ có kế hoạch”, trong đó có vấn đề rất mới, rất đặc biệt là “Đặt vòng tránh thai”. Chị Kiên về nhà
mới kịp ăn hết củ khoai tía luộc chấm muối vừng, rồi tức tốc đạp xe lên hội
trường huyện để nghe cán cán bộ tuyên giáo nói về tình hình và nhiệm vụ mới.
Chị đến muộn, đồng chí cán bộ tuyên huấn đang phê phán gay gắt một nhà thơ trẻ
thiếu ý chí cách mạng. “Giữa lúc cần nói to lên niềm sung sướng tự hào về cái
được vĩ đại của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ thì nhà thơ lại chỉ
thấy cái mất, chỉ thấy tang tóc đau thương và than thở...” rồi đọc bài thơ “Vòng trắng” - Phạm Tiến Duật để minh
họa:
“Khói bom lên trời thành một cái vòng đen
Trên mặt đất lại sinh bao vòng trắng...”
Chị Kiên nóng mắt đứng bật dậy nói đanh thép: Sáng nay
tôi đã nói rõ quan điểm cá nhân trong hội nghị “sinh đẻ có kế hoạch” rồi. Tôi cứ tưởng hội nghị này có gì mới cố
tranh thủ đạp xe về dự. Hóa ra nội dung vẫn thế. Nhưng tôi cũng xin được nói
thẳng: “vòng đen”, “vòng trắng” hay "vòng i-nốc" đi nữa của cái
anh nhà thơ “Trần Nhật Duật” nào đó
cũng là thất đức tuốt. Chửa thì đẻ - đẻ thì nuôi, lớn lên chúng nó sẽ cầm súng
đánh giặc chứ việc gì mà phải đặt vòng đặt vèo cho phức tạp thêm vấn đề. Thời
buổi này làm đếch gì có “cái đầu” nào
lại “bốc lửa ở bên trong” cái vòng?
Các đồng chí ví von khó hiểu bỏ mẹ… !!!!
Nguồn: nguoibaochua.com
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét