96. VẺ ĐẸP CHIẾC ÁO BÀ BA

MẶN MÀ VẺ ĐẸP CHIẾC ÁO BÀ BA

Bài đăng trên Đặc san ĐẠI LỘC – XUÂN NHÂM THÌN 2012 

Ngô Hà Phương (Cựu nhà giáo Đại Lộc)

Bên cạnh chiếc áo dài lộng lẫy và thơ mộng làm tăng lên vẻ đẹp người phụ nữ Việt Nam đến mức tuyệt vời, chiếc áo bà ba cũng là một sáng tạo độc đáo của nhân dân ta. Nó là chiếc áo vừa dân dã phổ biến lại vừa duyên dáng mặn mà, rất hợp trong nhiều hoàn cảnh sử dụng cho cả nam lẫn nữ, nhưng nữ mặc thì thật là nền nã, duyên dáng, vẻ đẹp và giá trị đem lại cho người mặc từ chiếc áo to lớn biết chừng nào!

Nếu đứng phía sau mà nhìn người phụ nữ mặc chiếc áo bà ba, bạn sẽ thấy chiếc áo được xẻ hai bên hông và chỗ eo cũng chít lại như là một chiếc áo dài lộng lẫy được cắt bớt đi hai tà áo thướt tha để cho gọn nhẹ đỡ vướng vấp trong lao động. Còn nhìn từ phía trước, bạn có thể nghĩ chiếc áo bà ba là hình ảnh của chiếc áo tứ thân được phát triển thêm, kéo kín hai vạt trước lại cho chúng gặp nhau bởi một hàng cúc áo xinh xắn, kín đáo và phần dưới hai vạt trước có hai chiếc túi cân đối, tạo thêm vẻ thẩm mỹ cho chiếc áo lại có chỗ bỏ theo các vật dụng nhỏ cần thiết như cau trầu, dao xếp, thùng diêm hay cả đến tiền bạc lẻ nữa.

Chiếc áo bà ba gọn nhẹ tiện lợi mà không kém phần xinh xắn đó đã len lỏi vào mọi ngõ ngách cuộc sống con người Việt nam ta.

Từ khi còn nằm trong nôi, ta đã không chớp mắt chăm chú theo dõi tà áo bà ba của mẹ bay bay theo chiều đưa đẩy từng nhịp tao nôi. Những ngày lon ton đuổi bướm bắt chuồn, mỗi khi mẹ chợ về, ta thường chạy đến kéo mẹ xuống rồi thò tay vào túi của chiếc áo bà ba mẹ mặc mà lục tìm kẹo bánh, đồ chơi. Trên cánh đồng hai sương một nắng, chiếc áo bà ba cùng với nón trắng nhấp nhô khi thì theo dấu chân trâu lẫm chẫm đường cày, khi thì còng lưng với lúa, với cỏ hì hụp đồng cạn đồng sâu, ngất ngây vũ khúc ngày mùa. Trên rẫy chè nương sắn, chiếc áo bà ba thấm đẫm mồ hôi, thấm đẫm niềm vui quyện hương củ lá. Chiếc áo bà ba từng theo cô du kích ra chiến trường đánh giặc; theo chị dân công ngày đêm tải lương thực, đạn dược tiếp tế, nuôi quân; theo đoàn văn công vào đến tận mật khu hay ra giữa mặt trận để đem tiếng hát, lời ca phục vụ kháng chiến. Nơi chiến trường, khoảng lặng giữa hai trận đánh, được nhìn những cô gái mặc áo bà ba, nói giọng quê lên diễn hát, người bộ đội như thấy hình bóng xóm làng quê kiểng, bờ ruộng bến nước cây đa, cha già mẹ yếu vợ bé con thơ bỗng ùa về xô đẩy chen chật tâm trí. Những hình ảnh ấy đã động viên cổ vũ họ, đã làm cho họ càng quyết tâm thực hiện trách nhiệm của mình mà xông lên đánh thắng lũ xâm lược để bảo vệ xóm làng thân thuộc, bảo vệ quê hương, bảo vệ chiếc áo bà ba thân thương, trìu mến.

Dân dã mà duyên dáng, mộc mạc mà nên thơ, chiếc áo bà ba đã thăng trầm cùng lịch sử dân tộc, đã đi vào cuộc sống của mỗi người dân và hơn thế nữa, nó đã làm nên một nét đẹp riêng toả ngát tâm hồn Việt.

Ngày nay, những kiểu mẫu thời trang tiếp tục nối nhau ra đời như nấm sau mưa. Nó đã làm thay đổi thẩm mỹ của các thế hệ đi sau từ nếp nghĩ cho đến cách thực hiện. Nó đã cho phép họ, đặc biệt giới nữ được tha hồ lựa chọn cách trang phục cho riêng mình sao cho hợp ý nhất, hợp thời nhất. Từ đó, chiếc áo bà ba cũng dần dần mất đi một phần không nhỏ lãnh địa của mình. Xã hội tiến lên, cái gì cũng phải thay đổi. Áo tứ thân chẳng đã nhường chỗ cho áo bà ba đó sao? Được đúng là cái đẹp, tất sẽ được tôn trọng, sẽ được tồn tại. Cái đẹp cũng cần phải có với số lượng nhiều để bổ sung cho nhau làm cho cuộc sống ngày càng thêm đa dạng và phong phú hơn. Nhưng cái đẹp nào cũng phải hiện đại và cũng phải phù hợp với nếp nghĩ truyền thống của dân tộc. Những cái mới mà không hợp với truyền thống thì sẽ mất đi. Những cái cũ mà luôn thích nghi được với thời đại thì sẽ còn, sẽ trở thành cái đẹp. Dân tộc ta là dân tộc Á Đông thích tĩnh hơn thích động, thích kín đáo không thích phô trương. Cách ăn mặc, nếp sống của chúng ta cũng thế. Những kiểu áo quần hay nói rộng ra cách sống nào xa lạ với truyền thống chỉ là cách chọn lựa của lớp trẻ hiếu thắng, chưa từng trải, còn nông nổi hoặc của một số người không đủ suy nghĩ mà thôi. Qua sự sàng lọc của thời gian, chắc chắn rất nhiều kiểu thời trang sẽ trở thành món quý của nước nhà cần được phát huy và gìn giữ, và chắc chắn những cái hiện nay tạm bị lãng quên trước sự tấn công ào ạt của những thứ mang nhãn hiệu văn hoá phương Tây rồi sẽ dần dần được trả nguyên lại vị trí xứng đáng trước đây của nó.

Đã trở thành nếp nghĩ, thành vẻ đẹp ăn sâu trong tâm hồn của cả một dân tộc, chiếc áo bà ba tuy hiện nay có phần lép vế trong cuộc sống nhưng giá trị đích thực của nó sẽ được thời gian lưu giữ cẩn thận và đợi đến lúc thích hợp thì chính thời gian sẽ làm cho nó bùng sáng lên ngọn lửa giá trị xưa.

NHP