922. IT’S ALRIGHT, MA

         Ca khúc “It’s Alright, Ma” – Bob Dylan nằm trong album "Bringing It All Back Home" (1965) - thời kỳ ông sáng tác chủ yếu dòng nhạc dân gian (folk). Đây là một trong những bản nhạc có ngôn từ quyến rũ, giàu hình ảnh nhất của nhạc sĩ. Mượn lời tâm sự của một đứa con với mẹ, ca khúc là những câu châm ngôn đẹp. Toàn bộ bài hát được chia thành nhiều khổ thơ, mỗi câu, thường xuyên có sự đối sánh về mặt ngữ nghĩa.

             Nếu bỏ đi phần nhạc, ca từ hoàn toàn là một bài thơ với những câu ngắn bộc lộ sự mỉa mai, giận dữ về thói đạo đức giả, chủ nghĩa tiêu dùng và tâm thức cố hữu về chiến tranh trong văn hóa Mỹ đương thời. Hơn cả, đây là bài thơ về cuộc đời.

“It’s Alright, Ma” (I’m Only Bleeding) - Bob Dylan

Bản dịch Việt ngữ "Mọi thứ đều ổn, Mẹ à" - Mộc Nhân

1.

Bóng tối có trong rạn vỡ của hào nhoáng

Bóng tối thậm chí có trong những chiếc thìa bạc

Trong lưỡi dao tự tạo hay trong trái bóng của bọn trẻ

Làm lu mờ cả trời và trăng.

Thật quá sớm để bạn hiểu điều đó

cố gắng cũng chẳng có ý nghĩa gì.

2.

Những mối đe dọa cận kề xuất hiện trong sự khinh miệt

Những phát ngôn tự hại mình

đến từ cửa miệng rỗng tuếch của kẻ ngốc

những ngôn từ vô giá trị chỉ dấu cảnh báo rằng

con người không bận sống là bận chết.

3.

Lời rêu rao cám dỗ bay khắp nơi

bạn bay theo và tìm thấy mình trong cuộc chiến

hãy nhìn dòng thác thét gào xót xa

bạn cảm nhận sự đau đớn chưa trải qua bao giờ

bạn phát hiện ra rằng mình chỉ là kẻ góp thêm tiếng khóc.

4.    

Vậy nên đừng sợ hãi nếu bạn nghe thấy

Một âm thanh lạ bên tai

Mọi thứ sẽ ổn

Mẹ à, con chỉ đang thở dài thôi.

5.

Khi điều cảnh báo chiến thắng, nhiều thứ sẽ sụp đổ

Mọi lẽ phải lớn hay nhỏ

được nhận ra trong thét gào

lấy giết chóc để khuất phục

Trong khi những người khác kêu gọi đừng sợ hãi.

những lời ảo tưởng như tiếng đạn nổ thôi.

6.

Khi con người nhắm vào thần thánh vì mục đích của họ

Làm mọi thứ từ những khẩu súng đồ chơi tóe lửa

vào Chúa mình trần tỏa sáng trong bóng đêm

Thật dễ dàng để thấy mà chẳng cần tìm đâu xa

Rằng không có gì thực sự thiêng liêng.

7.

Trong khi nhà truyền giáo giảng về số phận ác quỉ

Các thầy giáo dạy rằng kiến ​​thức

Có thể dẫn đến thảm vinh quang

Sự tử tế ẩn sau những cánh cửa

Thì ngay cả tổng thống của Hoa Kỳ

Đôi khi phải đứng trơ trẽn.

8.

Luật đi đường đã được đưa ra

chỉ là trò chơi của con người mà bạn có thể né tránh

Mọi thứ sẽ ổn

Mẹ à, con có thể làm được.

9.

Những biển hiệu quảng cáo lái bạn

vào suy nghĩ rằng bạn là người

có thể làm những điều chưa từng làm

có thể thắng những điều chưa từng thắng

trong khi đó, cuộc sống vẫn tiếp diễn

tất cả vây quanh bạn.

10.

Bạn đánh mất mình, rồi bạn lại phục hồi

Bạn đột nhiên nhận ra mình chẳng sợ gì cả

Bạn đơn độc chẳng có ai cận kề

Khi âm thanh ồn ào vang đến từ xa

Làm bạn giật mình tỉnh giấc

Nghe vẳng vẳng như ai đó thực lòng tìm bạn.

11.

Một câu hỏi lóe lên trong đầu

Mà chưa có câu trả lời thỏa mãn

chắc chắn rằng bạn không thể từ bỏ

mà giữ mãi trong tâm trí và không thể nào quên

Không ai khác

Nó thuộc về bạn.

12.

Những ông chủ làm ra luật lệ

Cho người khôn ngoan và những kẻ ngu ngốc

Con chẳng có gì cả, Mẹ à.

Nên chẳng phải sống cúi đầu trước quyền lực.

13.

Họ không coi trọng bất kì đẳng cấp nào

Coi thường công việc và số phận

Ganh ghét tự do

Chăm trồng những bông hoa

Và chỉ quan tâm đến những gì đã đầu tư.

14.

Trong khi một số nguyên tắc rửa tội

Tuân thủ những nền tảng nghiêm ngặt

Thì câu lạc bộ xã hội lại kéo ngụy trang

tự do chỉ trích ngoại trừ thần tượng

Rồi nói rằng Chúa ban phúc lành cho anh ta.

15.

Tôi muốn nói rằng không có gì tai hại hay thiếu sót

Với bất cứ ai khi họ sống trong trong nhà mồ

Nhưng mọi thứ sẽ ổn, Mẹ à, ngay cả khi con không hài lòng.

16.

Trong khi họ bảo vệ những gì họ không nhìn thấy

Thì niềm kiêu hãnh của kẻ giết chóc,

 Là được xóa đi trong tâm trí những điều cay đắng nhất.

Với họ cái chết thật ngọt ngào

không rơi xuống một cách tự nhiên.

Đôi khi trong cuộc sống phải chấp nhận cô đơn.

17.

Đôi mắt tôi va chạm với đủ thứ

nghĩa địa, ma vương,

tôi lê lết trong những nhỏ nhen cùng cuộc chơi nhọc nhằn

đi lang thang với đôi tay trói buộc

vấp chân ngã gục

vẫn nói không sao đâu

tôi đã có đủ

bạn có nhìn thấy gì khác ở tôi không?

18.

Và nếu những mộng tưởng có thể hiện tồn

Có khi đầu tôi được đặt trong máy chém

Nhưng mọi thứ sẽ ổn, Mẹ à.

Đó là cuộc sống, và là cuộc sống duy nhất mà thôi.

   * Mộc Nhân Lê Đức Thịnh dịch từ nguyên bản tiếng Anh: 

           It's All Right, Ma (I'm only Bleeding)

            Theo nguồn trang bobdylan.com

1.

Darkness at the break of noon

Shadows even the silver spoon

The handmade blade, the child’s balloon

Eclipses both the sun and moon

To understand you know too soon

here is no sense in trying.

2.

Pointed threats, they bluff with scorn

Suicide remarks are torn

From the fool’s gold mouthpiece the hollow horn

Plays wasted words, proves to warn

That he not busy being born is busy dying.

3.

Temptation’s page flies out the door

You follow, find yourself at war

Watch waterfalls of pity roar

You feel to moan but unlike before

You discover that you’d just be one more person crying.

4.

So don’t fear if you hear

A foreign sound to your ear

It’s alright

Ma, I’m only sighing.

5.

As some warn victory, some downfall

Private reasons great or small

Can be seen in the eyes of those that call

To make all that should be killed to crawl

While others say don’t hate nothing at all

Except hatred, disillusioned words like bullets bark

6.

As human gods aim for their mark

Make everything from toy guns that spark

To flesh-colored Christs that glow in the dark

It’s easy to see without looking too far

That not much is really sacred.

7.

While preachers preach of evil fates

Teachers teach that knowledge waits

Can lead to hundred-dollar plates

Goodness hides behind its gates

But even the president of the United States

Sometimes must have to stand naked.

8.

An’ though the rules of the road have been lodged

It’s only people’s games that you got to dodge

And it’s alright,

Ma, I can make it.

9.

Advertising signs they con

You into thinking you’re the one

That can do what’s never been done

That can win what’s never been won

Meantime life outside goes on

All around you.

10.

You lose yourself, you reappear

You suddenly find you got nothing to fear

Alone you stand with nobody near

When a trembling distant voice, unclear

Startles your sleeping ears to hear

That somebody thinks they really found you.

11.

A question in your nerves is lit

Yet you know there is no answer fit

To satisfy, insure you not to quit

To keep it in your mind and not forget

That it is not he or she or them or it

That you belong to.

12.

Although the masters make the rules

For the wise men and the fools

I got nothing, Ma, to live up to

For them that must obey authority

13.

That they do not respect in any degree

Who despise their jobs, their destinies

Speak jealously of them that are free

Cultivate their flowers to be

Nothing more than something they invest in.

14.

While some on principles baptized

To strict party platform ties

Social clubs in drag disguise

freely criticize tell nothing except who to idolize

And then say God bless him.

15.

But I mean no harm nor put fault

On anyone that lives in a vault

But it’s alright, Ma, if I can’t please him.

16.

While them that defend what they cannot see

With a killer’s pride, security

It blows the minds most bitterly

For them that think death’s honesty

Won’t fall upon them naturally

Life sometimes must get lonely.

17.

My eyes collide head-on with stuffed

Graveyards, false gods, I scuff

At pettiness which plays so rough

Walk upside-down inside handcuffs

Kick my legs to crash it off

Say okay

I have had enough

what else can you show me?

18.

And if my thought-dreams could be seen

They’d probably put my head in a guillotine

But it’s alright, Ma,

it’s life, and life only