3.088. SONGS OF CREATION – Heinrich Heine (1)

 Mộc Nhân phỏng dịch

“Songs Of Creation” (Những bài ca của Tạo hóa) gồm 7 bài thơ được Heine viết làm phần lời cho một tổ khúc. Tổ khúc này được nhiều nhạc sĩ phổ nhạc hoặc soạn thành các phiên bản khác nhau. Phần trình diễn thường gồm các nghệ sĩ giọng nữ cao kết hợp với violin, clarinet và cello. Theo một số nhà nghiên cứu âm nhạc, phần lời này là thơ của ba tác giả: Frederick Turner, Dana Gioia và Heinrich Heine chứ không phải của mỗi Heine. Tuy nhiên, trong các tuyển thơ Heine, không thể hiện điều này - có lẽ các nghệ sĩ trên chỉ tham gia phần nhạc.

Bản trình diễn tổ khúc này thường được gọi là “Compos Mentis” (Tổ khúc tâm linh) hoặc “Artist of Light” (Nghệ sĩ ánh sáng) hoặc “Songs of Creation” (Những bài ca của Tạo hóa).

Trong chùm thơ này, Heinrich Heine nói bằng giọng của Chúa – kể về quá trình sáng tạo của Ngài trên trái đất. Heine đã kể lại sự sáng tạo đó một cách “sáng tạo”, kiểu như người nghệ sĩ tạo tác từ các cảm hứng có tính chất “liên tục”, “liên văn bản”, từ cảm hứng này mà tạo ra các cảm hứng khác… mang lại cho chúng ta sự tự do bất ngờ trong sáng tạo. Mở rộng ra, ông muốn nói đến công việc của nghệ sĩ cũng tương tự như vậy: đôi khi nó là một trò chơi liên tục, liên quan nhau mang tính dấn thân và đam mê.

Về phần dịch Việt ngữ: người dịch phỏng tác theo thể lục bát, vừa dễ hiểu, dễ ghép vần – mặc dầu bản phỏng tác không trung thành với nguyên tác nhưng nó giữ lại yếu tố vần, nhịp mà nguyên tác thơ lãng mạn của Heine luôn thể hiện. Như đã nói, đây là bản phỏng tác, vậy chắc chắn có ít nhiều “sáng tạo” của người dịch và trong nhiều trường hợp, không còn trung thành với nguyên tác – mong bạn đọc sành sõi thể tất.

Trên blog, bài này đăng nhiều số liền nhau…

***

NHỮNG BÀI CA CỦA TẠO HÓA - 1

Mộc Nhân phỏng dịch

Lúc đầu Chúa tạo vầng dương,

Rồi người lắp đặt từng đường sao đêm;

Từ mồ hôi trán vệt mềm

Ngài tạo ra thú, và thêm muôn loài.

 

Những con mãnh thú ra oai

Ví như sư tử giết toi con mồi

Tương tự sư tử dáng ngồi

Chú mèo được tạo mắt môi hiền lành.

 

Rồi ngài tạo giống khôn lanh

Loài người đã được hình thành tiếp sau

Trong dáng dấp tựa như nhau

Ngài tạo con khỉ lau chau tài tình.

 

Satan thấy, cười rung rinh:

“Những bản sao ấy đinh ninh từ ngài

“Nhìn Chúa trông thật khôi hài

“Những con bê nhỏ hoài thai từ bò”.

-------------

* Nguyên tác từ nguồn: gutenberg.org

* Đọc tiếp:

         Những bài ca của Tạo hóa - 2 và 3