1.343. KÍ ỨC BÊN BẾP TẾT

          Ngày cuối năm là những ngày đẹp và nhiều cảm xúc nhất trong năm. Mọi thứ dường như trôi qua nhanh hơn. Người tất bật, xe cộ hối hả, hoa chộ rộ, tiếng trả chát gọi nhau í ới cấp tập, tâm trạng con người nôn nao nóng lòng về mọi chuyện : một món nợ chưa trả, một món nợ chưa đòi được, vài việc chưa hoàn thành, hàng hoa bán không hết, vài thứ bánh trái vật dụng chưa kịp sắm sanh… Người ta quanh quẩn mà không kịp thấy hoàng hôn chiều giao thừa đã bao phủ.

Nhớ Tết xưa vào thời điểm này, những đứa trẻ quê bọn tôi xúm quanh bếp  lửa ngoài sân, nơi nồi bánh tét sôi sùng sục, lửa nóng rát mặt vì đun bằng củi trối  to, cháy đượm. 

Lá chuối xanh đổi màu thẫm trong nồi nước đun sôi trông thật đẹp, mùi bánh bay thơm ngào ngạt, những sợi lạt cuốn chặt quanh khúc bánh ngâm mình trong nước mỗi lúc một siết chặt lại làm những đoạn ở giữa phồng ra, căng bóng dưới lớp nước sôi, sủi tăm mới đầu li ti rồi lớn bằng mắt cá, hơi lên nghi ngút.

Ánh sáng của những cây đèn dầu lắc lư hắt sáng mọi góc vườn, góc nhà để mọi việc được kết thúc trước giao thừa.

Tôi ngồi canh bếp lửa, ba tôi đã vào nhà thắp hương trên bàn thờ, mẹ lục đục dưới bếp. Nồi bánh tét bập bùng cho đến trước giao thừa mới được vớt ra, sắp trên nia theo hàng lối, những đòn bánh đẹp nhất, tròn căng và dây buộc sít sao nhất đưa lên bàn thờ ông bà trưng bày.

Từ hôm hai mươi ba tháng chạp, cúng đưa ông Táo về trời, mẹ tôi đã bắt đầu đi chợ tết, trong nhà không khí trở nên nhộn nhịp. Đi học về, thấy trước hiên bày những lọ thủy tinh, những hũ sành đựng dưa món, dưa chua, cà pháo ngâm, ớt xanh ớt đỏ ngâm dấm chua. Không khí buổi chiều ở nông thôn phảng phất mùi nhang đèn, mùi trầm thơm từ nhà ai bay ra. Hai đứa con trai, anh tôi và tôi, có bổn phận quét sân quét nhà, lau lư hương trên bàn thờ, chùi các chậu sứ ngoài hiên, là những công việc mà tôi thích thú. Đất trời thay đổi mỗi ngày, càng gần hết năm, càng trở nên mờ ảo, dịu dàng, bí mật. Bến đò mưa bụi lay phay tấp nập người qua lại. Trên những con đường mới đây còn lầy lội mưa dầm, nhão quánh bùn và phân trâu, nay đã bắt đầu khô ráo, thoáng thấy vài cánh áo mới, đôi phong pháo đỏ tươi trong quang gánh lùng nhùng. 

Gần cuối năm, mẹ tôi gạt nỗi lo riêng vì ba tôi không kịp về cúng giao thừa, lấy lại dáng vui vẻ nhanh nhẹn thường ngày, sai người nhà đi tìm những lá chuối lớn, chuẩn bị gói bánh, làm tất bật luôn tay cho đến khuya. Trên cái mâm đồng lớn đựng trên phản gỗ, đậu xanh đã được giã nhỏ để làm nhụy bánh chưng bánh tét, trên một cái mâm khác những xấp lá chuối chồng cao ngất. Sáng ba mươi, vừa đi chợ về, mẹ tôi không kịp thay áo dài, đã hối hả bắc chậu nước lên bếp. Nồi thịt heo ướp sẵn, những thúng gạo nếp hôm trước đã được ngâm nước.

Mẹ tôi cho gói những chiếc bánh chưng vuông vức, nhưng gói bánh tét nhiều hơn, những đòn dài tròn trịa. Củi lách tách nổ, lửa lên đều, nước thỉnh thoảng sôi trào ra phải rút bớt lửa. Đêm càng sâu, trời càng lạnh, mọi người đã đi ngủ hết. Trước sân, cành mai bên bể cạn, nơi mặt nước phồng lên sau mấy cơn mưa, vài con cá chép bé teo đớp bóng, đang khoan thai nở những nụ sáng trong đêm huyền bí.

Trong tiếng lửa củi lách tách, những đôi mắt buồn ngủ nhíu mắt vẫn mở to để nghe bà kể những câu chuyện xưa cũ, ma mị, lạ hoắc lặm vào cả tuổi thơ.

Hình ảnh ấy vẫn mãi tỏa lan trong nhịp sống hiện đại no đủ mà đầy lo âu thiên biến…