3.484. SLOW RAIN - Gabriela Mistral

Gabriela Mistral (1889 - 1957) là nữ nhà thơ Chilê, người Mỹ Latin đầu tiên đoạt giải Nobel văn học (1945) và là người phụ nữ thứ 5 trên thế giới đoạt giải này. Thơ của Gabriela Mistral có một khát vọng và nỗi đam mê hiếm thấy, mà đặc biệt, là những suy ngẫm về cái chết – điều chưa từng có trước đó trong thơ ca bằng tiếng Tây Ban Nha. Thơ của bà được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới, trong đó có tiếng Việt. Nhiều nhà thơ lớn Mỹ-Latinh chịu sự ảnh hưởng của phong cách thơ G. Mistral.

Hội đồng giám khảo Văn học, Uỷ ban Nobel đã ghi nhận thơ bà: "vì thơ trữ tình của bà, được truyền cảm hứng từ những cảm xúc mạnh mẽ, đã đưa tên tuổi bà trở thành biểu tượng cho khát vọng lý tưởng của toàn bộ thế giới Mỹ Latinh." (for her lyric poetry, which inspired by powerful emotions, has made her name a symbol of the idealistic aspirations of the entire Latin American world.)

***

Bài thơ "Slow Rain" (Mưa phùn, Mưa rả rích, Mưa chậm – tôi dịch thoát là Mưa buồn) trích trong tập thơ “Tuyệt vọng” (Desolasion) của Gabriela Mistral.

 MƯA BUỒN (1)

Mộc Nhân phỏng dịch (2)

From “Slow Rain”, by Gabriela Mistral (3)

 

Giọt mưa buồn, đáng sợ

Như đứa trẻ khổ đau

Trước khi rơi vào đất,

Lịm đi tự lúc nào.

 

Cây và gió lao xao

Bỗng đất trời tĩnh lặng

Giọt nước trong, cay đắng

Vẫn rơi đều lưu vong.

 

Bầu trời như cõi lòng

Mở ra ngày buồn bã

Những giọt mưa lã chã

Như rỉ máu, tuôn rơi.

 

Anh ngồi giữa cuộc đời

Trong gian nhà ấm áp

Không một lời hồi đáp

Dòng nước buồn trên cao.

 

Mưa phùn rơi lao đao

Dưới vũng lầy cam phận

Giữa cõi đời lận đận

Chút hơi tàn lất lây.

 

Mưa thất thần trên cây

Như giấc khuya lặng lẽ

Như ngôn từ nhỏ bé

Lấp đầy những cơn mơ.

 

Mưa như ai đợi chờ

Vỡ oà trong buồn thảm

Đất trời ngày ảm đạm

Trỗi dậy bao niềm đau.

 

Anh cứ ngủ thật sâu

Ngoài trời mưa rả rích

Dòng nước này u tịch

Cứ mãi rơi mãi rơi. (4)

-------------

Chú thích:

(1). Khi còn là một giáo viên ở địa phương, bà Gabriela Mistral yêu một chàng trai là công nhân. Sau một thời gian hai người đính hôn nhưng chưa làm lễ cưới vì họ rất hay cãi nhau. Trong một lần xích mích, không hiểu gay gắt đến mức nào mà cuối cùng chàng trai đã chọn cho mình cái chết bằng cách treo cổ tự tử. Cô gái vô cùng đau đớn vì cái chết này và chính trong những ngày đau đớn tột cùng đã viết ra nhiều bài thơ về nỗi đau và cái chết. Chủ đề này ám ảnh trong nhiều tác phẩm của bà như “Sonnetos de la muerte” (Những bài sonnet về cái chết), “Tuyệt vọng” (Desolasion)… Bài thơ này nằm trong loạt bài về cái chết và nỗi buồn.

(2). Nguyên tác Anh ngữ

(3). Wikipedia.org/Gabriela Mistral

(4). Cảm nhận AI: Bài thơ "Slow Rain" của Gabriela Mistral mang đến một cảm giác buồn bã, tĩnh lặng và đầy suy tư, gợi lên nhiều tầng lớp cảm xúc và ý nghĩa. Tiêu đề "Slow Rain" đã gợi lên một nhịp điệu chậm rãi, không vội vã, tương tự như cách nỗi buồn thấm sâu và kéo dài trong tâm hồn. Cơn mưa không trút xuống ào ạt mà dai dẳng, âm ỉ. Hình ảnh "mưa chậm" có thể tượng trưng cho những giọt nước mắt âm thầm rơi, những nỗi đau không thể nói thành lời, hoặc sự trôi đi chậm chạp của thời gian trong nỗi cô đơn.

Bài thơ tạo ra một không gian vắng lặng, nơi nhân vật trữ tình dường như đang một mình đối diện với cơn mưa và những cảm xúc của riêng mình. Cảm giác cô đơn được thể hiện qua sự tĩnh mịch của cảnh vật dưới mưa, không có sự náo nhiệt hay sẻ chia. Cơn “mưa chậm” không chỉ là một hiện tượng tự nhiên mà còn phản ánh trạng thái tâm lý của nhân vật. Sự ảm đạm của thời tiết hòa quyện với nỗi buồn trong lòng, có thể tượng trưng cho những gánh nặng trong tâm hồn, những suy nghĩ trĩu nặng. 

Gabriela Mistral sử dụng ngôn ngữ thơ tinh tế, giàu hình ảnh gợi cảm. "Mưa chậm" không chỉ là những giọt nước mà còn là một bầu không khí, một trạng thái cảm xúc bao trùm thông qua việc sử dụng từ ngữ gợi cảm giác về sự chậm rãi, nặng nề và sự tĩnh lặng.

"Mưa" trong thơ ca thường mang nhiều ý nghĩa biểu tượng, có thể là sự thanh lọc, nỗi buồn, sự tái sinh, hoặc sự trôi chảy của thời gian. Trong bài thơ này, "mưa chậm" mang một sắc thái riêng, nhấn mạnh vào sự dai dẳng và thấm sâu của cảm xúc.

* Mộc Nhân phỏng dịch và chú dẫn