Mộc Nhân dịch (1)
Poem: “Love and friendship” - by Emily
Brontë (2)
Trong bài thơ này, Emily Brontë thảo luận về cách các mối quan hệ trong tình yêu lãng mạn với tình bạn thuần khiết thông qua hai biểu tượng: hoa holly và hoa tầm xuân dại (3).
Tình yêu như cây tầm xuân dại
Còn tình bạn thì như cây holly
Holly màu sẫm trong khi cây tầm xuân đã trổ
Nhưng loài hoa nào sẽ chóng phôi phai?
Cây tầm xuân dại lộng lẫy vào xuân,
Hoa mùa hè tỏa hương thơm ngát
Nhưng hãy đợi, khi mùa đông đến sát
Ai dám nói rằng, tầm xuân dại đẹp hơn?
Giờ đây nụ tầm xuân đã bị khinh lờn
Vẻ đẹp holly điểm tô cho tình bạn
Tháng Mười Hai làm đôi mày ngời rạng
Hoa holly làm vòng hoa của bạn xanh tươi.
------------------
Chú thích:
(1). Text Available Here
(2). Emily Jane Brontë (1818 – 1848) là tiểu thuyết gia và là nhà thơ người Anh. Bà nổi tiếng với cuốn tiểu thuyết duy nhất Đồi gió hú - Wuthering Heights. Tác phẩm này được xem là một kiệt tác trong văn học Anh. Emily Brontë xuất bản dưới bút danh Ellis Bell, một cái tên nam giới để tránh những thành kiến đối với các nhà văn nữ vào thời đó. Năng khiếu văn học của mấy chị em Brontë nảy nở một cách tự nhiên, lạ thường trong một gia đình không có truyền thống văn học nhưng các chị và em của bà lần lượt qua đời, chỉ còn bà là sống và sáng tác. Rất ít tác phẩm của Emily trong thời này còn được lưu lại, ngoại trừ những bài thơ được đọc bởi các nhân vật trong tập Thời thơ ấu nhà Brontës (Fannie Ratchford) 1941. Năm 1850, sau khi bà qua đời, Đồi gió hú mới được tái bản dưới tên thật của Emily và nó trở thành tiểu thuyết kinh điển của văn học Anh Quốc. (Tham khảo nguồn)
(3). Tình
yêu và tình bạn của Emily Brontë, là một bài thơ ba khổ (Three Stanza) có
chức năng như một tác phẩm so sánh/đối chiếu giữa "tình yêu và tình bạn".
Trong bài thơ này, Emily Brontë thảo luận về cách các mối quan hệ lãng mạn và mối
quan hệ thuần khiết tồn tại qua những thời điểm dễ dàng và khó khăn. Để làm được
điều này, cô mô tả chúng như những loại cây khác nhau. Trong thời điểm mùa đông
khắc nghiệt và khắc nghiệt, chỉ có cây Holly – biểu tượng cho tình bạn - là tồn
tại.
Để khám phá cả
hai chủ đề, Brontë miêu tả mỗi chủ đề như một loại cây khác nhau và bà khám phá
cách cả hai loại cây phản ứng trong các tình huống khác nhau. Sự lãng mạn và
tình bạn có những phản ứng khác nhau khi các mùa thay đổi, đến mức chỉ có một
thứ sẽ chiến thắng khi mọi thứ trở nên khắc nghiệt và không khoan nhượng như
cái lạnh của "mùa đông". Trong đó, tình bạn được nhấn mạnh là khái niệm
lớn hơn trong hai khái niệm.
Stanza 1: Brontë bắt đầu khám phá sự lãng mạn và tình bạn này bằng cách cung cấp cho người đọc những hình ảnh cụ thể để thiết lập những cảm giác được thể hiện đằng sau mỗi khái niệm. Điều quan trọng cần lưu ý là tác giả chỉ đề cập đến tình yêu và tình bạn trong ý tưởng đối chiếu và không phủ nhận nhau vì bạn bè có thể là một dạng khác trong mối liên kết tình yêu. Tầm xuân là một loài hoa thường gắn liền với những khái niệm lãng mạn, tuy nhiên, việc thêm vào yếu tố "hoang dã" (wild) sẽ mang đến một bước ngoặt độc đáo cho kịch bản. Nó mang lại cảm giác đó sự lãng mạn bộc phát. Còn holly là loài cây được lựa chọn, nó có lãnh địa ổn định, không gian trưng bày chứ không có tính hoang dã. Nó gợi ý về phẩm chất của tình bạn vượt xa những gì tình yêu lãng mạn có thể mang lại dẫu sức hấp dẫn của mỗi bên có thể khác nhau – hoa tầm xuân “nở hoa” trong khi holly vãn còn “màu tối”. Nhưng ngay sau đó, tác giả đưa ra tuyên bố này, cô lại chuyển sang một tình cảm chuyển bản chất ưa thích trở lại tình bạn bằng cách hỏi "loại nào sẽ nở hoa liên tục nhất?" Vì gần đây cô ấy đã bày tỏ tình cảm ủng hộ hay tình yêu, cô ấy cung cấp cho người đọc một gợi ý về câu trả lời của mình bằng cách bắt đầu câu hỏi đó bằng liên từ nhưng tương phản. Dựa trên chính ý nghĩa của sự kết hợp tương phản đó, tình bạn sẽ phải là câu trả lời hợp lý.
Stanza 2: Khổ thơ thứ hai của bài thơ chỉ tập trung vào "cây tầm xuân dại" tượng trưng cho sự lãng mạn, với một bức tranh đẹp và sống động: "lộng lẫy vào mùa xuân" và Mùa hè toả hương thơm ngát”. Hai giác quan khác nhau được sử dụng để thể hiện cảm xúc đáng yêu, mạnh mẽ của sự lãng mạn. Nhưng khi vẻ đẹp này được thiết lập, Brontë chuyển hướng sang chỉ trích "tình yêu" lãng mạn ở dòng cuối của khổ thơ một cách rõ ràng, không cần phải giải thích thêm. Với những hình ảnh đó, bạn đọc dễ hình dung trong tình huống trắc trở, khắc nghiệt (mùa đông), sự lãng mạn có thể chứng tỏ là phù du và dễ dàng từ bỏ.
Stanza 3: Đến đây, những gì đã được khám phá thông qua việc xem xét các khổ thơ trước, bài thơ đã củng cố “tình bạn”. Brontë đang lập luận rằng "tình bạn" tốt hơn "tình yêu" lãng mạn. Trong nguyên tác, “scorn” (khinh miệt, coi thường) có hàm ý gay gắt. Bà không chỉ bảo độc giả chọn "tình bạn" mà còn khuyến khích họ chế giễu "tình yêu lãng mạn" vì sự mong manh của nó. Sau đó, bà không chỉ thể hiện sự đánh giá cao "tình bạn" mà còn tiến xa hơn nữa bằng cách công khai chỉ trích khiếm khuyết đằng sau "tình yêu" lãng mạn. Tác giả chuyển sang thúc đẩy tình bạn bằng cụm từ “holly điểm tô cho tình bạn”. Mối quan hệ trong tình bạn sẽ vẫn bền chặt, giống như "cây holly vẫn mãi xanh tươi". Trong khi “tình yêu” lãng mạn sụp đổ dưới sức nặng của hoàn cảnh khắc nghiệt, thì “tình bạn” sẽ vẫn mạnh mẽ và sống động trong mọi hoàn cảnh. Điều này là một sự khẳng định: “tình bạn tốt hơn tình yêu lãng mạn bộc phát.
(4). Cây holly (có nhiều nghĩa: vui vẻ, phép mầu, thần thánh...), còn gọi là cây ô-rô, hoa bùi, đông thanh, nhựa ruồi - là chi thực vật có hoa trong họ Aquifoliaceae có trên trăm loài khác nhau. Hoa holly có rìa lá hình gai nhọn, trái đỏ mọng đẹp mắt, thường trổ vào mùa đông và lâu tàn, nó là loài cây gắn liền với lễ Giáng sinh, thường được sử dụng để trang trí vòng hoa thánh lễ. Trong các nền văn hóa cổ xưa của Tây Âu, cây holly là biểu tượng cho chu kỳ tàn lụi và tái sinh của mùa đông.
-----------------
Dịch, chú thích và phân tích bởi Mộc Nhân
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét