Nguyên tác Anh ngữ: SONNET VI – by Pablo Neruda (*)
Lạc trong rừng, tôi bẻ một nhánh cây màu sẫm
và đưa lời thì thầm của nó lên đôi môi khô
lẽ nào có tiếng mưa thút thít
một chiếc chuông nứt, hay một trái tim nát tan.
Một thứ gì đó từ cõi xa: dường như
sâu thẳm và bí ẩn đối với tôi, ẩn giấu dưới lòng đất
một tiếng hét bị bóp nghẹt bởi mùa thu mênh mang
bởi bóng tối ẩm mở hé những chiếc lá.
Thức dậy từ khu rừng mơ mộng ở đó,
cành phỉ hát dưới lưỡi tôi, hương thơm thoang thoảng
trèo vào trong tâm trí nhận thức của tôi
Như thể đột nhiên những gốc rễ mà tôi đã bỏ lại
gọi tôi, vùng đất mà tôi đã thất lạc tuổi thơ của mình -
và tôi dừng lại, bị tổn thương bởi mùi hương phảng phất.
----------
Bài Sonnet VI của Pablo
Neruda là một tác phẩm giàu hình ảnh, mang tính nội tâm sâu sắc, khám phá mối
liên hệ giữa ký ức và cội nguồn. Bài thơ không phải là một bản tình ca đôi lứa
thông thường mà là một hành trình đi sâu vào tâm hồn, nơi quá khứ hiện về một
cách sống động và đầy ám ảnh.
1. Sự lạc lối và tiếng gọi
từ bên trong: Bài thơ mở đầu bằng một không gian đầy tính biểu tượng của sự tìm
kiếm và lạc lõng: "Lost in the forest, I broke off a dark twig/ and lifted
its whisper to my thirsty lips” (Lạc trong rừng, tôi bẻ một cành cây sẫm màu/ và
đưa lời thì thầm của nó lên đôi môi khát khô). Hình ảnh "lạc trong rừng"
ngay lập tức gợi lên cảm giác bơ vơ, một sự tìm kiếm trong vô vọng hoặc một cuộc
hành trình khám phá nội tâm. Hành động "bẻ một cành cây sẫm màu" và
"đưa lời thì thầm của nó lên đôi môi khát khô" không chỉ là hành động
vật lý mà còn là biểu hiện của một khao khát sâu sắc về sự kết nối của một tâm
hồn đang "khát". "Lời thì thầm" của cành cây ở đây là một
âm thanh nội tại, một tiếng vọng từ ký ức hoặc tiềm thức.
2. Âm thanh của nỗi đau
và ký ức bị chôn vùi: Neruda tiếp tục sử dụng các hình ảnh thính giác đầy cảm
xúc để mô tả cái "lời thì thầm" ấy: "maybe it was the voice of
the rain crying/ a cracked bell, or a torn heart." (có lẽ đó là tiếng mưa
khóc/ một cái chuông nứt, hay một trái tim tan nát.). Những hình ảnh này đều gợi
lên nỗi buồn, sự đổ vỡ và nỗi đau. "Tiếng mưa khóc" mang sự u sầu của
thiên nhiên. "Cái chuông nứt" biểu thị một âm thanh không trọn vẹn, một
sự đổ vỡ. "Trái tim tan nát" là biểu tượng cho nỗi đau sâu sắc nhất của
con người. Điều này cho thấy tiếng gọi từ quá khứ không phải lúc nào cũng êm đềm,
mà có thể mang theo những vết thương chưa lành.
Sự bí ẩn và sâu thẳm của
ký ức được nhấn mạnh: "Something from far off: it seemed/ deep and secret
to me, hidden by the earth,/ a shout muffled by huge autumns/ by the moist
half-open darkness of the leaves." (Một điều gì đó từ xa xăm: dường như/ sâu
thẳm và bí mật đối với tôi, ẩn giấu bởi đất,/ một tiếng hét bị nghẹt bởi những
mùa thu mênh mang/ bởi bóng tối ẩm ướt hé mở của lá cây.) Cảm giác về một điều
gì đó "từ xa xăm," "sâu thẳm và bí mật," bị "ẩn giấu bởi
đất" và "bị nghẹt bởi những mùa thu vĩ đại" cho thấy đây là những
ký ức rất cũ, rất sâu, có thể đã bị chôn vùi bởi thời gian và những lớp lang của
cuộc đời. "Bóng tối ẩm ướt hé mở của lá cây" là một hình ảnh tinh tế,
gợi cảm giác vừa che giấu vừa hé lộ, như những ký ức chập chờn hiện về.
3. Sự thức tỉnh và nỗi
nhớ cội nguồn: Sự tương tác với cành cây đưa đến một sự thức tỉnh mạnh mẽ và dần
chiếm lĩnh tâm trí: "Wakening from the dreaming forest there, the
hazel-sprig/ sang under my tongue, its drifting fragrance/ climbed up through
my conscious mind" (Thức tỉnh từ khu rừng mộng mơ đó, cành phỉ hát dưới lưỡi
tôi, hương thơm lan tỏa của nó trỗi dậy xuyên qua tâm trí có ý thức của tôi). "Khu
rừng mộng mơ" có thể là khu rừng trong ký ức, nơi những giấc mơ và hoài niệm
ngự trị. "Cành phỉ hát dưới lưỡi tôi" là một hình ảnh siêu thực nhưng
rất mạnh, cho thấy sự thấm đẫm của ký ức vào tận cùng cơ thể và tâm trí.
"Hương thơm lan tỏa" (drifting fragrance) là khứu giác mở ra, từ từ
len lỏi và chiếm lĩnh "tâm trí có ý thức". Cao trào của sự thức tỉnh
này là sự nhận ra một mối liên hệ sâu sắc với quá khứ và nguồn cội: "as if
suddenly the roots I had left behind/ cried out to me, the land I had lost with
my childhood/ and I stopped, wounded by the wandering scent." (như thể đột
nhiên những gốc rễ tôi đã bỏ lại phía sau/ cất tiếng gọi tôi, mảnh đất tôi đã
đánh mất cùng tuổi thơ/ và tôi dừng lại, bị tổn thương bởi hương thơm phảng phất.)
Hình ảnh "những gốc
rễ tôi đã bỏ lại phía sau" là một ẩn dụ mạnh mẽ cho cội nguồn, quê hương,
quá khứ. Chúng "cất tiếng gọi" người nói, gợi về "mảnh đất tôi
đã đánh mất cùng tuổi thơ". Đây là nỗi nhớ quê hương, nhớ tuổi thơ, nhớ những
gì đã qua mà không thể lấy lại. Cảm giác "bị tổn thương bởi hương thơm phảng
phất" là một kết thúc đầy ám ảnh. Hương thơm của ký ức không chỉ ngọt ngào
mà còn mang theo nỗi đau của sự mất mát, của những gì không thể trở về. Vết
thương này không phải thể xác mà là một nỗi day dứt trong tâm hồn.
Kết luận: Bài Sonnet VI
của Pablo Neruda là một hành trình lặn sâu vào tiềm thức và ký ức. Nó không phải
là một bài thơ tình yêu đôi lứa trực tiếp mà là tình yêu và nỗi nhớ về cội nguồn,
về tuổi thơ, về mảnh đất đã mất. Neruda sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, âm
thanh và khứu giác, cùng với những ẩn dụ sâu sắc để thể hiện một cách tinh tế nỗi
day dứt, sự hồi tưởng và cảm giác bị tổn thương bởi những gì đã trôi qua. Bài
thơ là lời nhắc nhở về tầm quan trọng của quá khứ trong việc định hình hiện tại
và những vết sẹo tinh thần mà thời gian để lại.
(*) Bản Anh ngữ của Stephen Tapscott tại đây
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét