1.172. BÀI THƠ "ON THE PULSE OF MORNING"

Maya Angelou đã đọc bài thơ này trong lễ đăng quang của tổng thống Bill Clinton năm 1993. Phần ghi âm bài thơ nhận được giải Grammy năm 1994 trong thể loại “Đọc diễn cảm hay nhất”.

Nguyên tác từ nguồn: Poemhunter.com

Bản dịch "Trong rạo rực ban mai" của Mộc Nhân Lê Đức Thịnh

             TRONG RẠO RỰC BAN MAI

1.

Một tảng đá, một dòng sông, một thân cây

Những vật chủ cho giống loài đã tuyệt chủng rất lâu

Lưu dấu loài voi mastodon

Loài khủng long, chúng đã hóa khô

Trong những ngày lưu trú nơi này

Trên nền đất hành tinh

Mọi cảnh báo về ngày tận thế sắp đến của chúng

Đều biến mất trong bóng tối của cát bụi và thời gian.

(A rock, a river, a tree

Hosts to species long since departed

Mark the mastodon

The dinosaur, who left dry tokens

Of their sojourn here

On our planet floor,

Any broad alarm of their of their hastening doom

Is lost in the gloom of dust and ages.)

2.

Nhưng hôm nay, tảng đá đã gào lên, rõ ràng và mạnh mẽ,

Hãy đến đây, các người có thể đứng trên lưng ta

Và đối mặt với số phận của ngươi,

Nhưng đừng núp dưới bóng ta

Ta sẽ không cho các người chỗ trú ẩn ở đó

Các người, được tạo ra thật bé nhỏ

Những vị thần đã trừng phạt các ngươi quá lâu

Trong bóng tối vùi dập

Đã mê muội quá lâu

Úp mặt trong ngu muội.

(But today, the rock cries out to us, clearly, forcefully,

Come, you may stand upon my back

and face your distant destiny

But seek no haven in my shadow

I will give you no hiding place down here

You, created only a little lower than

The angels, have crouched too long in

The bruising darkness,

Have lain too long

Face down in ignorance.)

3.

Miệng các người thốt ra những lời để hại nhau

Hôm nay tảng đá gào lên: các người có thể đứng trên ta

Nhưng đừng dấu mặt sau bức chắn của cuộc đời

Một dòng sông đang hát khúc hoan ca

Hãy đến bên bến bờ an lạc

Mỗi người trong các người là một vùng giới hạn

Mong manh và lạ lùng kiêu hãnh

Nhưng mãi mãi bị vây hãm

Những trang bị cho lợi ích của các người

Đã để lại những vùng đất hoang trên bờ bãi của ta

Những dòng nước thải trên ngực ta.

(Your mouths spelling words armed for slaughter

The rock cries out today: you may stand on me

But do not hide your face across the wall of the world

A river sings a beautiful song

Come rest here by my side

Each of you a bordered country

Delicate and strangely made proud,

Yet thrusting perpetually under siege.

Your armed struggles for profit

Have left collars of waste upon my shore

Currents of debris upon my breast.)

4.

Vậy mà hôm nay ta gọi các người đến bên bờ sông của ta,

Nếu các người muốn học về đình chiến

Hãy đến đây, an trú trong hoà bình

Và ta sẽ hát những bài hát

Mà Tạo hoá đã ban cho ta

Khi ta và cây cối và đất đá chỉ là một

Trước khi sự hoài nghi còn là một vết sẹo vấy máu trên trán của ngươi

Và lúc mà các người vẫn chưa biết được gì

Dòng sông vẫn mãi ca vang

Những năm tháng thực sự muốn hồi đáp

Dòng sông đang hát, và tảng đá khôn ngoan.

(Yet, today I call you to my riverside,

If you will study war no more

Come, clad in peace and I will sing the songs

The Creator gave to me

When I and the tree and stone were one

Before cynicism was a bloody sear across your brow

And when you yet knew you still knew nothing

The river sings and sings on

There is a true yearning to respond to

The singing river and the wise rock.)

5.

Người Châu Á, người Hispanic, người Do Thái đã nói như vậy

Người châu Phi, người bản xứ Mỹ, người Sioux

Người thiên chúa Giáo, Hồi Giáo, người Pháp, người Hy lạp

Người Ái Nhĩ Lan, người Rabbi , linh mục, Sheikh

Kẻ đồng tình luyến ái, nhà truyền giáo,

Người được ân sũng, kẻ vô gia cư, thầy giáo

Họ đã nghe. Tất cả họ đều nghe

Lời nói của cây.

(So say the Asian, the Hispanic, the Jew,

The African and Native American, the Sioux,

The Catholic, the Muslim, the French, the Greek,

The Irish, the Rabbi, the Priest, the Sheikh,

The Gay, the Straight, the Preacher,

The privileged, the homeless, the teacher.

They hear. They all hear

The speaking of the tree.)

6.

Hôm nay cây đầu tiên và cây cuối cùng của mọi loài cây

Nói cùng loài người. Hãy đến với ta, bên cạnh dòng sông này.

Hãy ngồi bên ta, bên dòng sông

Mỗi người trong các người, là hậu duệ của một số người nào đó đã qua đây

Kẻ lữ hành, đã được trả tiền trước rồi

Các người, kẻ đã cho ta danh tính

Các người là người Pawnee, Apache và Seneca

Các người là người dân Cherokee, đã từng ở cùng ta,

Rồi bị thúc đẩy bởi đôi chân nhuộm máu

Đã bỏ ta lại cho những kẻ tìm kiếm khác sử dụng

Khao khát được lợi, đói khát có được vàng.

(Today, the first and last of every tree

Speaks to humankind. Come to me, here beside the river.

Plant yourself beside me, here beside the river.

Each of you, descendant of some passed on

Traveller, has been paid for.

You, who gave me my first name,

You Pawnee, Apache and Seneca,

You Cherokee Nation, who rested with me,

Then forced on bloody feet,

Left me to the employment of other seekers- 

Desperate for gain, starving for gold.

7.

Các người, Thổ nhĩ kỳ, Thuỵ điển, Đức, Anh Cát Lợi

Các người, Ashanti, Yruba, Kru

Đã mua đã bán đã trộm, đến đây theo cơn ác mộng

Cầu nguyện cho một giấc mơ

Ở nơi đây, hãy an trú bên ta

Ta là cây được trồng bên dòng sông này

Sẽ không bao giờ bị dời đổi

Ta tảng đá, ta dòng sông, ta là cây

Ta thuộc về các người

Những cuộc hành trình của các người đã được trả giá.

(You, the Turk, the Swede, the German, the Scot...

You the Ashanti, the Yoruba, the Kru,

Bought, sold, stolen, arriving on a nightmare

Praying for a dream.

Here, root yourselves beside me.

I am the tree planted by the river,

Which will not be moved.

I, the rock, I the river, I the tree

I am yours- your passages have been paid.)

8.

Hãy ngẩng cao đầu, các người có một nhu cầu khẩn thiết

Về một buổi bình minh rực sáng đang bắt đầu

Lịch sử, mặc những nỗi nhói đau của nó

Không thể xoá bỏ đi, nếu đối mặt với lòng dũng cảm

Lịch sử không cần phải sống lại

Hãy ngước mắt nhìn lên

Ngày ấy đang bừng lên vì các người

Hãy cho giấc mơ sống lại

Phụ nữ, trẻ em, quý ông

Hãy giữ nó trong lòng bàn tay của các người

Hãy định dạng nó trong hình dáng đẹp đẽ nhất

Hãy cá thể hóa nó

Hãy chạm khắc nó thành hình tượng của cộng đồng

Hãy mở lòng ra.

(Lift up your faces, you have a piercing need

For this bright morning dawning for you.

History, despite its wrenching pain,

Cannot be unlived, and if faced with courage,

Need not be lived again.

Lift up your eyes upon

The day breaking for you.

Give birth again

To the dream.

Women, children, men,

Take it into the palms of your hands.

Mold it into the shape of your most

Private need.

Sculpt it into the image of your most public self

Lift up your hearts.)

9.

Mỗi giờ khắc mang đến cơ hội mới

Cho những khởi đầu mới

Đừng ràng buộc mình mãi vào nỗi sợ hãi

Hãy thoát khỏi ngu si

Chân trời đang mở ra phía trước

Đem đến không gian từng bước mới đổi thay

Nơi đây, trong rạo rực của ngày tươi đẹp này

Các người có thể có can đảm

Để nhìn lên ta,

Tảng đá, dòng sông, cây cổ thụ, đất nước của các người.

(Each new hour holds new chances

For new beginnings

Do not be wedded forever to fear

Yoked eternally to brutishness.

The horizon leans forward,

Offering you space to place new steps of change.

Here, on the pulse of this fine day

You may have the courage

To look up and out upon me,

The rock, the river, the tree, your country.)

10.

Đừng sánh Midas với người khất thực

Đừng sánh người với loài mastodon

Nơi này đang bừng lên ngày mới

Các người có được ân sũng để nhìn mọi nơi

Và nhìn vào mắt chị em các người

Nhìn vào mặt của anh em người, đất nước của người

Và nói một cách đơn giản

Thật đơn giản

Với niềm hy vọng

Chào buổi sáng.

(No less to Midas than the mendicant

No less to you now than the mastodon then

Here on the pulse of this new day

You may have the grace to look up and out

And into your sister's eyes,

Into your brother's face, your country

And say simply

Very simply

With hope

Good morning.)