2.184. Ở MỘT ĐẤT NƯỚC TỰ DO

   Mộc Nhân dịch từ nguyên tác “In A Freedom Country”  - by Frank Chipasula (1), "A Love Poem for My Country" from O Earth, Wait for Me. Copyright © 1984 by Frank Chipasula.  Reprinted by permission of Frank Chipasula.

Nhan đề bài thơ "In A Freedom Country" (2) chỉ là cách nói ngược mang tính diễu nhại về sự mất tự do trên đất nước Malawi của tác giả.

 

Ở MỘT ĐẤT NƯỚC TỰ DO

- IN A FREE COUNTRY - F. Chipasula

Bản dịch: Mộc Nhân

 

Họ đã dùng hết còng, nhưng

với lời xin lỗi vì sự bất tiện,

họ cẩn thận quấn dây thép gai

quanh cổ tay những tù nhân chính trị

như thể trong một nghi lễ dài

cánh tay của họ gắng sức làm những người chủ trẻ tuổi.

 

Những chiếc gai vẫn đâm vào da thịt

và các tù nhân diễu hành, nhảy múa khi họ

đi vào một túp lều nhỏ, nơi tất cả đều miễn phí

người ta bị chăn và nhốt như gia súc;

Những bản in đỏ thẫm ghi dấu vết của những vệt nước mắt

đến tận trại, vào túp lều tối tăm.

 

Khi họ đi ngang qua các nhà thờ, các linh mục

nhắm mắt và cầu nguyện cho những người theo đạo Hồi

và những người đứng ngoài, kêu gọi họ đến với Đấng Christ

và hát “Cầu xin Đấng Mê-si, ngài ngự trị trên chúng ta.” (4)

 

Các linh mục đi qua các ngôi làng nghèo đói,

quyết mang tất cả kẻ ngoại đạo về với tình anh em.

Họ cưỡi ngựa, đi vòng quanh hàng rào trại mà không

chú ý đến những bức tường vững chắc bằng kim loại gai,

nhìn qua lưới, nhưng không thấy ai.

 

Họ đi qua trái tim vì hòa bình

khi họ đi qua những người mẹ đang khóc

dưới những chiếc mặt nạ cười thô ráp,

vì những đứa trẻ của họ bị kéo ra khỏi bầu ngực

bị xích như những tên trộm hay như con thú hoang,

nhốt trong ngôi nhà có bảy ổ khóa cùng nỗi cô độc,

 

Những người này được sinh ra để lao động, để thể hiện sức mạnh,

để ngân nga những bài hát buồn khi lật đất,

chăm cây thuốc lá, làm cỏ ngô,

dặm lúa thưa do loài sâu hút nhựa

đôi chân mệt mỏi của họ dầm trong nước.

 

Sau đó, những người chủ nhận được huy chương mơ ước

từ cơ quan quyền lực cao nhất về đất đai;

họ được phô diễn xung quanh như những nông dân bậc thầy

dưới bóng đèn chùm và cửa chớp lấp lánh.

 

Họ cũng bịt tai trước tiếng khóc của người bị giam giữ

ngoại trừ bài hát căng lên của trái cây chín muồi

dưới tiếng rên rỉ của những người lao động

những đứa trẻ nhảy nhót dưới đòn roi nhức nhối.

 

Trên sóng phát thanh, báo chí thuộc sở hữu của các ông chủ

chúng tôi nghe câu chuyện về tự do thật khó lọt tai

lặp đi lặp lại hàng ngày, hàng giờ từng phút bên tai chúng ta

dần dần làm ta bị điếc và giảm tầm nhìn

bởi dòng chảy hàng ngày của máu làm mặt trời khóc

và tìm kiếm tấm khăn gió để làm khô nó.

                    ***

Nguồn: Frank Chipasula, "A Love Poem for My Country" from O Earth, Wait for Me. Copyright © 1984 by Frank Chipasula.  Reprinted by permission of Frank Chipasula.

 

Nguyên tác:

IN A FREE COUNTRY

By Frank Chipasula

 

They ran out of cuffs, but

with apologies for the inconvenience,

they carefully wrapped barbed wire

round the wrists of the political prisoners

who, as if in a ritual stretched

their arms out to the young masters.

 

The spikes strayed into the flesh still

and the prisoners marched, dancing as they

went into a little hut where all the free

people were herded and locked up like cattle;

The crimson prints marked the trail of tears

all the way to the camp, into the dark hut.

 

As they passed by the churches, the priests

closed their eyes and offered prayers for Muslims

and outsiders, calling them to Christ's salvation

and sang “Bless our Messiah, long may he reign over us.” (4)

 

The priests rode through the villages getting depleted,

determined to bring all heathens to the brotherhood.

They rode, skirting round the camp fences without

noticing the firm walls of metal thorns,

peering through the mesh, yet seeing no one.

 

They crossed their hearts for peace

as they passed mothers weeping inside their hearts

under the rough masks of laughter, for their

children dragged out of their bosoms,

chained like thieves and, like wild beasts,

kept inside the house of seven locks in solitary,

 

Those who were born to labour, to shred their muscles,

hummed sad songs as they turned out the soil,

tended the tobacco leaves, weeded the maize plants,

thinned the rice as blood-sucking worms stung

their weary feet in the waterlogged dambos.

 

Later, their masters received the coveted medals

from the highest authority in the land;

they were paraded around as master farmers

under showers of light bulbs and clicking shutters.

 

They too closed their ears to detainees' wails but

the swelling song of the plants as they ripened

under the groans of the labourers whose

children were made to dance under stinging whips.

 

On the radio, in the papers owned by the masters

we heard the story of our hard-earned freedom

repeated daily, hourly by the minute till our ears

gradually grew deaf and our sight impaired

by the daily flow of blood which the sun wept

and sought the cloth of the winds to dry it.

   -------------------

Chú thích:

1. Frank Mkalawile Chipasula (sinh năm 1949) là một nhà văn, biên tập viên và giáo sư đại học người Malawi (thuộc Đông Phi). Ông sinh ra đảo Likoma, lớn lên học Đại học Malawi, làm việc cho Tập đoàn Phát thanh Malawi (Malawi Broadcasting Corporation). Năm 1976, ông sống lưu vong sang Zambia và đến năm 1978 lại lưu vong sang Hoa Kỳ. Tại đây ông tiếp tục học bằng Thạc sĩ Văn chương ở Đại học Brown, bằng Thạc sĩ II về Nghiên cứu người Mỹ gốc Phi tại Đại học Yale và lấy bằng Tiến sĩ Văn học Anh tại Đại học Brown năm 1987. Ông từng là Tùy viên Giáo dục (The education attache) tại đại sứ quán Malawian ở Washington. Ông đã giảng dạy tại một số trường đại học ở Hoa Kỳ: Đại học Nebraska, Đại học Nam Illinois.

2. Bài thơ "In A Free Country" phản ảnh số phận của người lao động dưới sự cẩm quyền của cựu Tổng thống Kamuzu Banda nước Cộng Hòa Malawi từ 1961-1994. Đây là chế độ độc tài, là mối đe dọa đối với những người bất đồng chính kiến bằng các chính sách quấy rối, hà khắc, cầm tù… trong khi đó truyền thông thì mị dân và che giấu sự thật, bưng bít công luận…

Nhan đề bài thơ "In A Free Country" chỉ là cách nói ngược mang tính diễu nhại về sự mất tự do trên đất nước Malawi.

3. Nguồn nguyên tác tại đây.

4. Messiah (tiếng Hebrew) trong các tôn giáo Abraham nghĩa "người được xức dầu" được hiểu là một vị cứu tinh đến giải phóng một nhóm người. Trong Kinh Thánh Hebrew một messiah có thể là một vị vua hoặc Thượng tế được Thiên Chúa xức dầu…

* Bài cùng tác giả F. Chipasula đã đăng trên Blog tại đây