1.409. TẢN MẠN NHÂN NGÀY SÁCH

Các tác giả tham gia buổi giao lưu tác phẩm trong ngày Sách VN
tổ chức tại nhà Văn hóa huyện Đại Lộc 21-4-2019

Hàng ngày, chúng ta nghe nói nhiều về những con số: số tai nạn giao thông trong kỳ nghỉ hoặc trong năm này cao hơn năm trước; số vụ án được điều tra khám phá; những con số tăng trưởng… nhưng con số hoặc tỉ lệ số người đọc sách trong các thư viện, nhà trường… thì chưa ai nói đến trên các phương tiện truyền thông chính thống. Con số này có vẻ như không ảnh hưởng gì đến kinh thế văn hóa xã hội nhưng trong bề sâu văn hóa, nó khiến chúng ta vui mừng (nếu đó là con số cao) hoặc lo sợ (nếu là con số thấp) bởi những cuốn sách ẩn chứa linh hồn của suốt chiều dài quá khứ.

Song hành với những con số trên là các giải pháp được nêu ra… và điều thật đáng buồn là mặc dầu biết là số người đọc sách chiếm tỉ lệ rất thấp trong các cơ quan, tổ chức, trường học nhưng làm thế nào để con người yêu những cuốn sách và có hứng thú đọc sách thì lại ít nghe ai nói đến.

Thỉnh thoảng, nhân sự kiện ngày sách, chúng ta cũng nghe nói đến các tọa đàm bàn về việc tạo thói quen đọc sách cho giới trẻ do các cơ quan, hội đoàn tổ chức nhưng rồi sau đó đâu lại vào đấy. Đã đến lúc cần nhìn nhận lại thói quen đọc sách của người Việt.

Theo số liệu do Cục Xuất bản bình quân mỗi năm Việt Nam xuất bản khoảng 400 triệu bản sách trong đó có trên 300 triệu bản là sách giáo khoa, sách chuyên môn còn lại là dưới 100 triệu bản sách các loại. Vậy bình quân dân mỗi người Việt Nam đọc (hoặc sở hữu) chừng 1 cuốn sách/ năm.  Đó là con số rất đáng quan ngại. Thực tế là Việt Nam hoàn toàn không có tên trong danh sách các nước có số lượng người đọc sách cao trên thế giới.

Ngoài những nguyên nhân chung như: do mạng internet, mạng xã hội, các phương tiện kỉ thuật phát triển đã chi phối việc đọc bằng nghe nhìn thì thực trạng này phần chính là do người Việt không được tạo môi trường để hình thành thói quen đọc từ nhỏ. Tại các trường học, việc đọc sách chưa thực sự được chú trọng; nguồn sách đa phần chưa phù hợp hay đủ độ hấp dẫn để cuốn hút học sinh; thủ thư chỉ lo công việc hành chính nhiều hơn là lo phát huy văn hóa đọc trong giới trẻ.

Ai cũng biết vai trò của sách và việc đọc sách là rất quan trọng bởi cả thế giới sẽ mở ra trong trang sách. Trường học vĩ đại nhất chính là sách vở. Sách là nguồn của cải quý báu của thế giới và là di sản xứng đáng của các thế hệ và các quốc gia. Chỉ trong sách, con người mới biết đến sự thật, tình yêu và cái đẹp hoàn hảo.

Xã hội không đọc sách là một xã hội đang rời xa cuộc sống tinh thần, đi ngược lại con đường làm nên văn hóa và văn minh nhân loại.

Con người không đọc sách là con người trì trệ về tâm hồn, việc đọc đối với tâm trí cũng giống như thể dục đối với cơ thể.

 Con đường hình thành nên văn hóa nhân loại cũng là con đường sách: từ văn tự giáp cốt, kí tự trên hang đá đến sách viết trên lá cây, trên da thú, tre nứa… đến sách in trên giấy hiện đại là một chặng đường đánh dấu sự phát triển của văn minh nhân loại.

Tôi đã từng đến chơi nhiều gia đình đại gia hoặc quan to chức lớn và lấy làm ngạc nhiên khi trong nhà của họ có những tủ rượu ngoại trưng ra ngay phòng khách và người ta tự hào, khoe khoang tủ rượu ấy như thể hiện đẳng cấp của mình nhưng tuyệt đối không hề có bất cứ tủ sách nào trong nhà. Tôi chợt nhớ đến câu nói “Căn phòng không có sách giống như con người không có linh hồn”.

Mỗi ngày chúng ta dành nhiều giờ để lướt mạng nhưng chưa ai nghĩ tới việc dành ra một ít thời gian nào đó cho việc đọc vài trang sách; mỗi tuần, cha mẹ dành nhiều thời gian và tiền bạc để shopping cho con cái nhưng mấy ai tư vấn và mua cho con về một vài đầu sách nên đọc… Văn hóa đọc mai một từ những điều như thế.

Đọc sách là một trong những yếu tố trong quá trình hình thành những hành vi văn hóa của một con người và một trong những hình ảnh đẹp trong công viên hay trong thư phòng là hình ảnh một con người đang say sưa đọc sách.

Đến đây, tôi chợt nhớ một câu danh ngôn: “Có lẽ người ta đúng khi đưa tình yêu vào trang sách vì tình yêu không thể sống ở bất cứ nơi nào khác” – trong sách có tình yêu: tình yêu nhân loại, yêu sự thật, yêu cái đẹp, yêu con người… chỉ có những con người yêu nhau thì mới khắc ghi những gì đáng nhớ vào nơi cao quí và họ sẽ mãi tìm đến nhau.