1.985. FAMOUS - Naomi Nye

 

Bài thơ “Famous” của Naomi Shihab Nye tập trung vào định nghĩa về sự nổi tiếng và ý nghĩa thực sự của việc “nổi tiếng”. Bà quan tâm đến điều gì thực sự quan trọng trong cuộc sống và cách đạt được điều đó.

Bài thơ tràn ngập những hình ảnh mà thoạt nghe, chẳng liên quan gì đến danh lợi. Nhưng, khi bài thơ tiến triển, mỗi ví dụ đáng ngạc nhiên được xây dựng dựa trên ví dụ trước đó, tạo ra một ý tưởng chung về những gì có thể và nên có.

Naomi Shihab Nye sử dụng một số biện pháp nghệ thuật như phép đảo ngữ, phép điệp ngữ, cách xây dựng hình ảnh khác thường, nhấn mạnh vào những thứ dường như vô nghĩa, và làm cho tất cả chúng hoạt động cùng nhau: dòng sông, chú mèo, giọt nước mắt, bức hình cong vênh, chiếc ròng rọc… để rồi cuối cùng nêu lên giá trị thực sự của sự nổi tiếng là: “chẳng phải vì nó đã làm được điều gì ngoạn mục/ mà bởi nó không bao giờ quên/ những gì có thể làm” (not because it did anything spectacular/ but because it never forgot/ what it could do).

“Sự nổi tiếng” không phải là chủ đề mới trong thơ ca. Chúng ta có thể tìm đọc những bài thơ hay nói về “Famous” như: “On Fame” của John Keats, “Fame is a Bee” của Emily Dickinson,  “The House of Fame” của Geoffrey Chaucer…

 

NỔI TIẾNG

Nguyên tác:

"Famous" của Naomi Shihab Nye

Bản dịch: Mộc Nhân 

Dòng sông nổi tiếng nhờ cá.

 

Sự lớn giọng nổi tiếng nhờ im lặng,

ai cũng biết nó sẽ kế tục trên địa cầu

trước khi mọi người công nhận.

 

Chú mèo ngủ trên bờ dậu nổi tiếng

nhờ những con chim dè chừng từ tổ.

 

Giọt nước mắt nổi tiếng, thoáng chốc, nhờ đôi má.

 

Ý tưởng bạn mang theo

nổi tiếng nhờ tấm lòng.

 

Đôi ủng nổi tiếng nhờ mặt đất,

nổi tiếng hơn cả giày váy,

những thứ đó chỉ nổi tiếng với sàn nhà.

 

Bức hình cong vênh nổi tiếng với người sở hữu

và không nổi tiếng chút nào đối với người chụp.

 

Tôi muốn nổi tiếng với người đang dịch chuyển

họ mỉm cười khi băng qua đường,

những đứa trẻ dán mắt vào quầy tạp hóa,

nổi tiếng khi chúng quay lại cười.

 

Tôi muốn nổi tiếng theo cách của chiếc ròng rọc,

hoặc một cái khuy áo,

chẳng phải vì nó đã làm được điều gì ngoạn mục,

mà bởi nó không bao giờ quên

những gì có thể làm.

------------

Bản dịch: Mộc Nhân 

Nguyên tác Anh ngữ:

FAMOUS

By Naomi Shihab Nye

from "Words Under the Words: Selected Poems" 

(Far Corner Books, 1995)

 

The river is famous to the fish.

 

The loud voice is famous to silence,   

which knew it would inherit the earth   

before anybody said so.   

 

The cat sleeping on the fence is famous to the birds   

watching him from the birdhouse.   

 

The tear is famous, briefly, to the cheek.   

 

The idea you carry close to your bosom   

is famous to your bosom.   

 

The boot is famous to the earth,   

more famous than the dress shoe,   

which is famous only to floors.

 

The bent photograph is famous to the one who carries it   

and not at all famous to the one who is pictured.   

 

I want to be famous to shuffling men   

who smile while crossing streets,   

sticky children in grocery lines,   

famous as the one who smiled back.

 

I want to be famous in the way a pulley is famous,   

or a buttonhole,

not because it did anything spectacular,   

but because it never forgot

what it could do.

-------------

 * Bài thơ này đã đăng trên Tạp chí VN Bình Định số tháng 4/ 2021

 

* Nguồn nguyên tác tại đây