1.987. FUNDAMENTALISM - Chủ nghĩa cơ yếu

Naomi Shihab Nye

  Fundamentalism - Chủ nghĩa cơ yếu, còn gọi là Chủ nghĩa cơ bản, Trào lưu chính thống – là hệ tư tưởng đề cập đến niềm tin nghiêm ngặt, trung thành tuyệt đối với những nguyên tắc cơ bản, trong thực tế thường nói đến tôn giáo, hoặc ý thức hệ chính trị. 

  Nhìn rộng ra, Fundamentalism thường chống lại những đổi mới để thích hợp với thời thế và đòi hỏi quay trở về nguồn gốc của một tôn giáo, hoặc ý thức hệ nào đó; nếu cần thì phải dùng những biện pháp quá khích, cực đoan, không bao dung để đạt được mục đích. Những chỉ trích về Chủ nghĩa cơ yếu cũng bao gồm các nhóm xã hội hay chính trị, mà đặt nặng ý thức hệ lên cao và tranh đấu để đạt được vị trí thống trị trong xã hội. (Theo Wikipedia).

Naomi Shihab Nye viết bài thơ “Fundamentalism” như một bản tóm tắt về Chủ nghĩa cơ yếu. Trong đó bà đặt ra những câu hỏi nghiêm túc về bản chất của nó liên quan đến các hành động cực đoan tôn giáo qua đó kích thích suy nghĩ và giúp làm nổi bật chủ đề gây tranh cãi này.

Thơ của Naomi Shihab Nye thường khám phá các vấn đề văn hóa nhạy cảm. Bà sử dụng các sự kiện và tình huống hàng ngày để tập trung vào các lĩnh vực tiềm ẩn căng thẳng và xung đột. Các câu hỏi tu từ được đặt ra và không có câu trả lời dứt khoát, không có giải pháp dễ dàng. Tác giả không phán xét mà để cho người đọc tự định hình kết luận và ý tưởng của họ về tương lai con người.

Sự dũng cảm của nhà thơ trong việc bao quát những chủ đề như vậy thật đáng khâm phục. Bà không bao giờ mất niềm tin “rằng ngôn từ phải là con đường để thoát khỏi vòng xoáy thù địch” (That language must be a way out of cycles of animosity).

 

CHỦ NGHĨA CƠ YẾU

Nguyên tác: FUNDAMENTALISM

Naomi Shihab Nye

Bản dịch: Mộc Nhân

 

Bởi vì con mắt có khoảng tối

nên khó nhìn quá những cái đầu trong đám đông?

 

Nếu ai đó có vẻ thông minh hơn

họ cần bí mật cho riêng mình?

 

Nếu điều bí ẩn không bao giờ là bạn của bạn?

 

Nếu có cách nào đó có thể làm hài lòng

trái tim vô lượng của thiên đường?

 

Nếu bạn thích vị vua trên ngai vàng của mình

hơn những người dân mang những giỏ chanh?

 

Nếu bạn muốn chắc chắn

người cận vệ sẽ cho bạn vào dự bữa tiệc?

 

Cậu bé bị gãy bút chì

lấy con dao nhỏ của mình gọt lại mũi

xoay đi xoay lại quanh một điểm

nó sẽ trồi lên khỏi gỗ lần nữa

 

Nếu bạn tin rằng cuộc sống của mình như vậy

Bạn sẽ không theo cha đi vào cuộc chiến.

--------------------

* Bài thơ này đã đăng trên Tạp chí VN Bình Định số tháng 4/ 2021

--------------------

Nguyên tác Anh ngữ: 

FUNDAMENTALISM

By Naomi Shihab Nye

 nguồn: Poetry Foundation