2.925. AT DAWN – Heinrich Heine

  Bài thơ này có tựa tiếng Đức là “In der Frühe”, tựa Anh “At Dawn” (Lúc Sáng sớm) được Heinrich Heine viết trong những ngày sống tại Pháp. Thoạt nhìn bài thơ có vẻ bí ẩn và lãng mạn. Tác giả mô tả khung cảnh buổi sáng sớm ở Faubourg Saint Marçeau/ Paris, ông nhìn thấy một hình bóng phụ nữ, mọi thứ dưới cái nhìn và tâm tưởng của nhân vật trữ tình đều đẹp như những vẻ đẹp thần thoại (1).

  LÚC SÁNG SỚM

  Mộc Nhân dịch (2)

Faubourg Saint Marçeau (3)

Sáng nay sương bao phủ

Sương thu dày ủ rũ

Tựa như bàng bạc đêm

 

Đi xuyên màn trắng mềm

Kìa bóng ai lướt qua

Người phụ nữ quyến rũ

Tựa như ánh trăng tà

 

Nàng đúng là bóng nguyệt

Bồng bềnh và xinh tươi

Dáng hình trông thanh nhã

Tại Pháp, chưa thấy người

 

Nàng có phải Luna (4)

Hẹn hò chàng trai đẹp

Endymion đang đến (4)

Trên khu phố Latin (5)

 

Trên đường về tôi nghĩ:

Sao nàng tránh nhìn mình?

Lẽ nào nàng lại nghĩ

Tôi, Phoebus - đinh ninh (6)?

---------------

Chú thích:

(1). Thoạt nhìn bài thơ có vẻ bí ẩn và lãng mạn. Tác giả mô tả khung cảnh buổi sáng sớm ở Faubourg Saint Marçeau/ Paris, ông nhìn thấy một hình bóng phụ nữ, mọi thứ dưới cái nhìn và tâm tưởng của nhân vật trữ tình đều đẹp như những vẻ đẹp thần thoại. Đó là trải nghiệm của nhân vật trữ tình khi lần đầu tiên ở Pháp, ông nhìn thấy một hình bóng phụ nữ trong sương thu buổi sáng sớm. Trong sương sớm đẹp như màu trăng đêm, người phụ nữ hiện ra thật đẹp đến nỗi tác giả dùng nhiều phép so sánh: như nữ thần mặt trăng Luna đang đến nơi hẹn hò với chàng đẹp trai Endymion. Rồi ông cũng tự huyễn hoặc rằng mình có phải là thần mặt trời Phoebus khiến nữ thần Luna ngại ngùng tránh mặt. Về hình thức và ngôn ngữ của bài thơ, nó gồm năm khổ thơ giống nhau, mỗi khổ bốn câu, thể hiện một cấu trúc thơ cổ điển. Ngôn ngữ mang tính trữ tình và ẩn dụ cao, đồng thời các hình ảnh và mô-típ từ thần thoại Hy Lạp được sử dụng để minh họa cho cuộc gặp gỡ đầy ấn tượng. Việc sử dụng nhiều phép so sánh làm cho không khí của bài thơ trở nên lung linh huyền ảo.

(2). Nguồn: Text available here

(3). Faubourg Saint-Marceau hay Saint-Marcel là một quận ngoại ô của Paris.

(4). Luna (trong thần thoại La Mã) là Nữ thần Mặt trăng. Còn Endymion là một chàng chăn chiên đẹp trai khiến nữ thần Mặt trăng đem lòng yêu dấu. Endymion biết mình trẻ đẹp nên anh cầu khấn thần Zeus cho anh giấc ngủ triền miên để giữ mãi vẻ trẻ trung. Luna được tin đó rất đỗi buồn rầu, nàng tới nơi chàng Endymion đang ngủ mà ôm lấy chàng âu yếm. Chính vì mối tình thầm lặng này mà Luna luôn có một vẻ mặt đượm buồn.

(5). Quartier Latin: Khu phố Latin/ Paris, nơi này là khu vực tập trung các trường Đại học ở Pháp. Cái tên Latin có từ thế kỷ 12 do tiếng La Tinh được sử dụng để giảng dạy ở đây. Ngày nay, khu phố La Tinh không chỉ đông đúc sinh viên mà còn thu hút nhiều khách du lịch nhờ các công trình nổi tiếng.

(6). Phoebus: Thần Mặt trời trong thần thoại La Mã (còn trong thần thoại Hy Lạp là thần Apollo), thường xuất hiện với tư cách là đối thủ của thần Luna.

* Dịch và chú thích bởi Mộc Nhân