2.007. CÓ MỘT DÒNG SÔNG ĐÃ QUA ĐỜI

 

Cuộc sống con người thật hữu hạn, âm nhạc Trịnh Công Sơn luôn đau đáu những suy nghĩ về sự sống-chết, sự mất-còn trên thế gian. Có thể là mất còn về thân xác con người hay cũng có thể là sự mất còn của một cuộc tình. Nhưng tình yêu lại là một cõi khác, vô hạn kéo dài mãi mãi. 

Tình khúc của Trịnh Công Sơn, phần lớn là những áng tình đẹp như nắng như mưa, như sông như suối... mang theo những xúc cảm lứa đôi, có cả chia xa. "Có Một Dòng Sông Đã Qua Đời" là một tình khúc như vậy.

Mười năm xưa đứng bên bờ dậu.

Ðường xanh hoa muối bay rì rào.

Có người lòng như khăn mới thêu.

Mười năm sau áo bay đường chiều

Bàn chân trong phố xa lạ nhiều

Có người lòng như nắng qua đèo

Tóc người như dòng sông xưa ấy đã phai, đã lênh đênh biển khơi

Có lần bàn chân qua phố thấy người sóng lao xao bờ tôi

Mười năm chân bước trên đường dài

Gặp nhau không nói không nụ cười

Chút tình dường như hiu hắt bay

Mười năm khi phố khi vùng đồi

Nhìn nhau ôi cũng như mọi người

Có một dòng sông đã qua đời.

Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn là người không muốn nhắc nhiều về năm tháng, anh sợ cái kín đóng của thời gian. Ông tâm sự: “Không phải chỉ là mình ví von người tình của mình là dòng sông, nhưng mà nàng đi qua một dòng sông, và mình mất nàng và mất luôn dòng sông. Lúc đó dòng sông nó không còn ý nghĩa gì nữa, trước đó đẹp vô cùng tận nhưng mà từ phút đó trở đi thì không có ý nghĩa gì cả. Nó cũng là mang đến cho mình một nỗi buồn giống như sự mất mát kia. Cho nên vì vậy mới có Có Một Dòng Sông Đã Qua Đời”.

Tiêu đề Có Một Dòng Sông Đã Qua Đời vừa lạ, vừa quyến luyến của lời thơ và ý nhạc. Nó như một lời nói chuyện thường nhật, rất đơn giản về cấu trúc, chỉ có vỏn vẹn bốn câu nhạc, tuy nhiên mỗi câu nhạc bao gồm từ hai đến ba câu thơ không có những vệt tương phản đậm nét khi chuyển ý, chỉ là một dải màu mỏng tựa mây loang dần ra.

Điều thú vị mà ít ai để ý đến, đó là Trịnh Công Sơn muốn kể trong câu chuyện Có Một Dòng Sông Đã Qua Đời là cuộc tình đã qua và sự mất mát nhưng anh lại viết nó ở điệu thức trưởng, cái mà người ta thường dùng để diễn tả cảm xúc vui tươi. Điều đó nói lên tình yêu trong anh tuy buồn nhưng không ủy mị thê lương.

Nhịp điệu trong ca khúc không nhanh nhưng lại khá đều đặn, như thể những bước chân của họ đang chậm rãi lướt qua nhau. “Nhìn nhau ôi cũng như mọi người” nhưng cái cảm xúc xốn xang, lao xao của “mười năm” trước vẫn còn đâu đây.

Có Một Dòng Sông Đã Qua Đời đọng lại trong lòng người nghe như thể chính cuộc tình của mỗi người - trong sáng, phiêu diêu, mãi đẹp... mà không cần cắt nghĩa gì thêm”.

***

Bài liên quan: 

- Ru tình

- Một cõi đi về

Để tưởng nhớ 20 năm ngày mất nhạc sĩ Trịnh Công Sơn