3.655. LỜI THAN - William Wordsworth

   Bài thơ "A Complaint" (Lời than) của William Wordsworth (1) là một ví dụ tuyệt vời về phong cách lãng mạn với sử dụng ngôn ngữ, hình ảnh giản dị để truyền tải những cảm xúc sâu sắc, phổ quát về tình yêu - đặc biệt là nỗi đau của sự thay đổi và mất mát. (2)

 LỜI THAN

Mộc Nhân dịch

Nguyên tác: “A Complaint” by William Wordsworth (3)

 

Có một đổi thay - tôi hoá nghèo

yêu em từ độ khối tình neo

suối nguồn trái tim tôi tràn ngập

mãi trào dâng, dòng chảy trong veo

 

Suối tình yêu tôi mãi tuôn trào

chẳng bận lòng, đáp trả ra sao

tôi đếm những khoảng trời hạnh phúc

tận hưởng suối nguồn hoa thắm nôn nao.

 

Nguồn suối thiêng liêng, tình yêu lấp lánh

giờ trở thành giếng cạn âm u

chẳng còn gì ngoài trái tim giấu kín

suối tình yêu cạn cõi xa mù.

 

Nhưng giếng sâu, tôi tin không hề cạn

nước chỉ ngủ trong im lặng tối tăm

nhưng đổi thay tại nguồn xưa cũ

khiến tim tôi, đau đáu dấu dằm.

------------

Chú thích:

(1). William Wordsworth là một trong những người sáng lập Chủ nghĩa Lãng mạn Anh và là một trong những nhân vật trung tâm của trường phái này. Ông được nhớ đến như một nhà thơ của tư tưởng tâm linh và nhận thức luận, quan tâm đến mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên và là ủng hộ việc sử dụng vốn từ vựng dân gian trong thơ ca. Wordsworth được biết đến nhiều nhất với tác phẩm Lyrical Ballads (đồng sáng tác với Samuel Taylor Coleridge và The Prelude) - một sử thi Lãng mạn ghi lại “sự trưởng thành trong tâm hồn một nhà thơ” và "sự tuôn trào tự phát của cảm xúc bắt nguồn từ hồi tưởng trong tĩnh lặng". Năm 1843, Wordsworth được phong là Nhà thơ Anh. Khi ông qua đời vào năm 1850, ông đã được tôn kính như một nhà hiền triết.

(2). Bài thơ "A Complaint" là một ví dụ tuyệt vời về phong cách lãng mạn của Wordsworth: sử dụng ngôn ngữ, hình ảnh giản dị để truyền tải những cảm xúc sâu sắc, phổ quát về tình yêu - đặc biệt là nỗi đau của sự thay đổi và mất mát. Sự thay đổi (change) khiến co người thành nghèo nàn (poor) - nghèo ở đây không phải là về vật chất mà là sự trống rỗng, hụt hẫng trong tâm hồn khi nguồn yêu thương nơi trái tim đã cạn kiệt.

Hai hình ảnh ẩn dụ đối lập: Suối nguồn tình yêu (fountain) với giếng nước (well) đã cạn, không còn tuôn chảy (A comfortless and hidden well) có sức mạnh biểu cảm lớn nhất của bài thơ. Hai hình ảnh ẩn dụ này miêu tả hai trạng thái đối lập của tình yêu: Tình yêu đã qua (The Past Love) vô điều kiện, tự nhiên, hào phóng, lấp lánh, hạnh phúc (murmuring, sparkling, living love) >< Tình yêu hiện tại (The present love) như nước ngủ yên trong im lặng và bóng tối (the waters sleep / In silence and obscurity). Sự đối lập này vô cùng sắc nét. Nó cho thấy tình yêu vẫn có thể tồn tại nhưng đã mất đi sự thể hiện, giao tiếp có ý nghĩa.

Giọng điệu của bài thơ là than thở (complaint) nhưng không quá bi lụy hay giận dữ. Đó là một giọng điệu tự vấn mang theo đau đớn khi đối mặt trực tiếp với thực tại, dù có một chút hy vọng mong manh. Thông điệp của bài thơ nói lên tình yêu đích thực cần phải tuôn chảy như suối, phải thể hiện, nếu không, dù có sâu đến đâu, nó cũng trở nên vô nghĩa và khiến người nhận cảm thấy "nghèo nàn" ngay cả khi nó vẫn còn tồn tại.

(3). Text available: poetryfoundation