Nguyên tác: “Poetry Is My Underwear” - by April Halprin
Wayland
Trích “Girl Coming in for a Landing: A Novel in Poems”
(Cô gái đến vì một vùng đất: Tiểu thuyết bằng thơ) - Alfred A. Knopf, Inc., 2002.
***
MN: Nhân lúc đọc nhiều bài “thơ nhảm” (xin lỗi và tạm gọi như vậy, chứ hiện nay chưa có môt định nghĩa, đồng thuận nào về thơ nhảm. Có thể với tôi đó là bài thơ nhảm nhưng với bạn thì không, với tác giả càng không hẳn…), tôi chia sẻ bài thơ của tác giả người Mỹ này với thái độ ban đầu xem nó như thơ nhảm.
Nhưng có hẳn như vậy không?
***
THƠ CA LÀ ĐỒ LÓT CỦA TÔI
Bản dịch Mộc Nhân
Em gái tôi đã tìm thấy chúng.
Đọc to lên
Rất đỗi tự hào,
Em chạy đến bên cha
Vung bài thơ trong gió.
Em không biết rằng
đang vẫy đồ lót của tôi sao?
* Nguyên tác:
POETRY IS MY UNDERWEAR
By April Halprin Wayland
My sister found them.
Read them out loud.
She’s so proud,
she’s running to our parents
waving my poems in the air.
Doesn’t she know
she’s waving my underwear?
***
Chú thích:
1. April Halprin Wayland là tác giả nữ, bà có bảy cuốn
sách dành cho trẻ em. Bà đã giành được các giải thưởng: Giải thưởng “Sách
Sydney Taylor dành cho độc giả nhỏ tuổi” (Sydney Taylor Book Award for Younger Readers); được Hiệp hội Thư viện Hoa Kỳ đề cử
giải “Sách hay nhất dành cho thanh thiếu niên” (Best Book for Young Adults) và giành được Giải thưởng Myra Cohn Livingston về Thơ (The Myra Cohn Livingston Award for Poetry).
Ngoài ra bà còn giảng dạy trong Chương trình Nhà văn Mở
rộng UCLA (The UCLA Extension
Writers Program), viết báo,
đóng kịch và hoạt động chính trị xã hội ở cấp địa phương và quốc gia.
2. Cuốn tiểu thuyết bằng thơ dành cho thanh thiếu niên
“Girl Coming in for a Landing: A Novel in Poems (2002), là tác phẩm có bài thơ
nói trên. Tác giả đã nói về tác phẩm này như sau: “Một cô gái. Một năm học. Tất
cả các bài thơ. Những người bạn đến những buổi hẹn hò đầu tiên, những buổi
khiêu vũ ở trường học cho đến những xung đột trong gia đình… Cuốn sách đầy cảm
hứng này ghi lại những thăng trầm trong cuộc sống tuổi teen với sự chân thực,
hài hước mới mẻ và hoàn toàn có thật, nó cũng giống như một ngôi trường: không
thể ra trường nếu không trưởng thành.
3. Hai chú thích trên cho chúng ta hiểu rằng tác giả April
Halprin Wayland có đủ độ tin cậy để xác lập uy tín của mình trong hoạt động nghệ
thuật và tác phẩm “Poetry is my underwear” (Thơ ca là đồ lót của tôi) không phải
là bài thơ nhảm.
Vậy chúng ta sẽ cảm hiểu bài thơ này như thế nào ?
Theo tôi thơ hiện đại ở các nước Âu Mỹ không quá thiên
về mỹ lệ, cổ điển, khuôn mẫu ngôn ngữ, hình tượng, nhịp điệu… Ở đây tác giả
so sánh những bài thơ của mình (my poems) như đồ lót (underwear) là một so sánh
táo bạo, ít thấy. Nhìn theo văn hóa phương Đông thì đó là sự hạ nhục, tầm thường,
dung tục thơ ca (thơ ca như đồ lót) nhưng với văn hóa nước Mỹ - nơi xem tình dục
(sexual) là đương nhiên, bình đẳng, bình thường và nói đến đồ lót nữ cũng không
có gì phải e ngại hay xấu xa – thì sự so sánh trên là bình thường. Thậm chí người
ta còn dùng những mỹ từ để xây dựng các thương hiệu đồ lót nổi tiếng như nhãn
Aubade (Khúc nhạc bình minh) của Pháp, Triumph (Hân hoan) của Mỹ…
Ngoài ra hình ảnh “poetry is my underwear” (thơ ca là
đồ lót) còn hàm ngôn rằng: thơ ca là thứ thuộc về cá nhân, riêng tư, ẩn kín bên
trong mỗi người. Nó là vật gợi hứng, gợi cảm với mỗi người. Nếu đem khoe ra,
phô ra không đúng lúc đúng nơi thì sẽ gây khó chịu cho người khác.
Vậy thì đối với tập sách thơ dành cho thiếu nhi, bài
thơ trên có phản cảm không? Câu trả lời là không: ngoài lí do như tôi đã vừa
nói trên còn một lí do nữa là bài thơ này phản ảnh một câu chuyện xung đột kiểu
trẻ con giữa chị em trong gia đình vào thời thơ trẻ (xem chú thích 2). Đứa em phát hiện chị làm
thơ, nó đọc toáng lên, rồi chạy đến khoe với cha mẹ. Còn người chị thì mắc cỡ nên mới gây lại em và cũng ngụ ý rằng: những bài thơ là riêng tư của chị... Chỉ có vậy.
4. Nguồn nguyên tác tại đây
5. Thông tin tác giả tại đây
***
Còn tôi, chia sẻ bài thơ trên trang facebook của mình với 1 dụng ý khác...
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét