Bài thơ "Phenomenal Woman” (Người phụ nữ khác thường/ phi thường) của nhà thơ Mỹ, Maya Angelou (1) đề cập đến vấn đề tự do, thoát ra khỏi những định kiến của xã hội về nữ giới – nhất là với người phụ nữ da màu. Người nói khẳng định, tự tin và thoải mái với hình thể của mình, dẫu họ “không dễ thương hay có vóc dáng phù hợp với một người mẫu thời trang” (I'm not cute or built to suit a fashion model's size) nhưng có những yếu tố của vẻ đẹp thực sự (2).
NGƯỜI PHỤ NỮ KHÁC THƯỜNG
Mộc Nhân dịch (3)
Người phụ nữ xinh đẹp tự hỏi đâu là bí mật của mình:
Tôi không dễ thương hay hình thể mẫu thời trang
Nhưng khi tôi bắt đầu nói về điều này
Người ta nghĩ tôi nói dối.
Tôi bảo,
Điều ấy nằm trong cánh tay của tôi
Vòng eo của tôi,
Bước chân của tôi,
Đôi môi cong của tôi.
Tôi là người phụ nữ khác thường.
Người phụ nữ khác thường,
Chính là tôi.
Tôi bước vào một căn phòng
Đủ độ mát mẻ làm bạn hài lòng,
Và tiến đến một người đàn ông,
Các gã đàn ông khác thì đứng hoặc quỳ
Sau đó, họ vây quanh tôi,
Thành một tổ ong mật.
Tôi nói,
Đó là lửa trong mắt tôi,
Sự lấp lánh trong răng tôi
Sự õng ẹo nơi lưng tôi,
Và niềm vui trong đôi chân tôi.
Tôi là người phụ nữ khác thường.
Người phụ nữ khác thường,
Chính là tôi.
Những người đàn ông đã tự hỏi:
Họ nhìn thấy gì ở tôi?
Họ cố gắng thật nhiều
Nhưng không thể chạm vào
Bí ẩn bên trong của tôi.
Khi tôi cố phô diễn
Họ bảo vẫn không thể nhìn thấy.
Tôi nói,
Nó ở trong tấm lưng cong của tôi,
Nụ cười tỏa sáng tôi,
Sự chuyển động của bộ ngực tôi,
Phong cách duyên dáng của tôi.
Tôi là người phụ nữ khác thường.
Người phụ nữ khác thường,
Chính là tôi.
Bây giờ bạn đã hiểu
Tại sao tôi không cúi đầu
Tôi không la hét hay nhảy nhót
Hay phải nói thật to.
Khi bạn nhìn tôi lướt qua
Bạn nên tự hào.
Tôi bảo,
Nó nằm trong gót chân nhún nhẩy của tôi,
Mái tóc uốn lượn của tôi,
Lòng bàn tay tôi,
Nhu cầu chăm sóc bản thân
Vì tôi là phụ nữ khác thường.
Người phụ nữ khác thường,
Chính là tôi.
--------------
Chú thích:
(1). Tác giả Maya Angelou: xem Wikipedia
Và trang facebook tác giả.
(2). "Phenomenal Woman” (Người phụ nữ kỳ lạ) của nhà thơ Mỹ, Maya Angelou đề cập đến vấn đề tự do, thoát ra khỏi những định kiến của xã hội về nữ giới – nhất là với người phụ nữ da màu. Người nói khẳng định, tự tin và thoải mái với hình thể của mình, dẫu họ “không dễ thương hay có vóc dáng phù hợp với một người mẫu thời trang” (I'm not cute or built to suit a fashion model's size) nhưng họ có những yếu tố của vẻ đẹp thực sự.
Ngoài những vẻ đẹp hình thể mà ai cũng nhìn thấy, người nói cho rằng vẻ đẹp của cô còn có những "bí mật" khó nắm bắt. Vẻ đẹp ấy tạo ra sự lôi cuốn khiến nam giới say đắm bởi sức thu hút như những con ong vo ve quanh tổ ong mật. Và cô tuyên bố rằng “Tôi là người phụ nữ khác thường” (I'm a woman phenomenally/ Phenomenal woman/ That's me).
Cánh đàn ông cũng tự hỏi điều gì ở người phụ nữ này khiến cô hấp dẫn đến vậy. Ngay cả khi cô ấy cố gắng phô diễn “bí mật” của mình trong sự tự tin qua nụ cười, đôi môi, bộ ngực,đôi chân, đôi tay, phong cách thanh lịch, những người đàn ông vẫn không cảm nhận hết. Và cô lại khẳng định “Tôi là người phụ nữ khác thường” (I'm a woman phenomenally/ Phenomenal woman/ That's me).
Thông điệp của bài thơ là thách thức, bác bỏ các tiêu chuẩn đánh giá phụ nữ của xã hội – nhất là đối với người da màu - và thay vào đó khẳng định vẻ đẹp thực sự đến từ sự tự tin, chấp nhận và có ý thức yêu thương, chăm sóc bản thân. Mặc dù bài thơ không có từ nào đề cập đến yếu tố chủng tộc, nhưng tác giả Angelou là một phụ nữ da đen nên đã tạo thêm một góc độ mạnh mẽ khác cho thông điệp trong bài thơ. Thay vì chiều theo các tiêu chuẩn xã hội, phụ nữ nên kết nối lại với giá trị của chính họ và tìm kiếm sự công nhận từ bên trong để trở thành “khác thường – phi thường” (phenomenal). Và như trong khổ thơ cuối, tác giả giải mã điều bí mật khiến họ có tâm thế ấy: “Bây giờ bạn đã hiểu/ Tại sao tôi không cúi đầu” (Now you understand/Just why my head's not bowed) (4).
(3). Text available Here
(4). References
- Thẻ Maya Angelou
- Litchat
* Dịch và chú thích bởi Mộc Nhân
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét