18/5/25

3.517. CÂY CỐI LÀ CÕI THIÊNG - Hermann Hesse

 Mộc Nhân dịch

  từ nguyên tác: TREES ARE SANCTUARIES, by Hermann Hesse (*)

   Tiểu luận về "Cây" nằm trong tập sách “Trees: An Anthology of Writings and Paintings” (Cây cối: Tuyển tập văn và hoạ). Những bài viết về Cây của Hermann Hesse khiến trái tim chúng ta chùng xuống. Cuốn sách nhỏ tuyệt vời gồm ba mươi bức tranh màu nước do ông vẽ cùng với các bài tiểu luận và thơ về cây cối, đối với ông, Cây là biểu tượng của sự siêu việt và tái sinh.
***

"Với tôi, cây luôn là những nhà hiền triết. Tôi ngưỡng mộ khi chúng sống quây quần trong rừng và khu vườn; và hơn thế, tôi chiêm bái khi chúng đứng đơn độc. Chúng như những người cô đơn. Không phải là những ẩn sĩ trốn tránh sự đời, mà như những người đàn ông cô độc vĩ đại, như Beethoven và Nietzsche.

Trên vòm lá cao là cả một thế giới âm thanh, dưới gốc cây là bộ rễ nằm lặng trong thẳm sâu; nhưng cây không đánh mất bản lai diện mục của mình nơi đó, cây vươn lên chỉ để làm một điều duy nhất: sinh trưởng theo quy luật của riêng mình, tạo ra dáng hình của riêng mình, tồn tại theo tự nhiên. 

Không có gì thiêng liêng và đẹp đẽ hơn một cái cây mạnh mẽ và kiêu hãnh. Khi cây bị đốn ngã và phơi trần vết thương dưới mặt trời, người ta có thể đọc được toàn bộ lịch sử của nó khắc ghi vào thân cây: trên khoanh gỗ, trên những vết sẹo, mọi đấu tranh và đau khổ, mọi bệnh tật, mọi hạnh phúc và thinh vượng đều được ghi lại chân thật, những năm đói kém và những vụ mùa, những cuộc chiến, những cơn bão mà cây chịu đựng. Và mọi chàng trai làng đều biết rằng cây cứng nhất, gỗ quý nhất đều có lõi ròng, và rằng trên núi cao đầy nguy hiểm, những cây lý tưởng nhất, khỏe nhất sẽ mọc lên.

Cây cối là cõi thiêng. Bất kì một ai biết nói chuyện với cây, bất kì ai biết lắng nghe cây, đều có thể tìm về chân lí. Cây không thuyết giảng giáo điều và giới luật, cây chỉ nói về những quy luật cổ xưa của cuộc sống.

Cây nói: Trong ta ẩn giấu một hạt nhân, một tia sáng, một tư tưởng, ta là đời sống của cuộc sống bất diệt. Mọi thử thách và cố gắng mà Mẹ vĩnh hằng mang tới cho ta là độc nhất, từ hình dáng cho tới mạch máu dưới làn da, từ những chiếc lá nhỏ nhất trên cành cho tới những vết sẹo nhỏ nhất trên lớp vỏ cây. Ta được tạo ra để định hình và thể hiện sự vĩnh hằng từ những chi tiết vi tế nhất.

Cây nói: Sức mạnh của ta là niềm tin. Ta không biết gì về cha, ta không biết gì về hàng nghìn đứa con sinh ra và rời đi mỗi năm. Ta sống với hạt giống bí mật của mình cho tới tận cùng. Ta tin có Thượng đế bên trong. Ta tin rằng lao động của ta thật thiêng liêng. Từ niềm tin ấy mà ta sống.

Khi cây gục ngã và không thể trì níu đời cây thêm nữa, cây sẽ trối trăn: Hãy yên lặng! Hãy đứng thẳng! Hãy nhìn vào ta! Cuộc sống không dễ dàng nhưng cũng không hề khó khăn. Đó là những suy nghĩ trẻ con. Hãy để Chúa giác ngộ bạn và bạn sẽ trưởng thành trong tĩnh lặng. Bạn đang lo lắng vì con đường của bạn rời xa quê xứ. Nhưng mỗi bước mỗi ngày lại dẫn bạn về với đất mẹ. Ngôi nhà không ở đây cũng không ở đó. Ngôi nhà ở trong bạn, hoặc nhà trong cõi hư vô.

Nỗi khao khát lang thang xé lòng khi nghe tiếng cây xào xạc trong gió chiều. Nếu một người im lặng lắng nghe chúng trong một thời gian dài, sự khao khát này sẽ tiết lộ cốt lõi, ý nghĩa của nó. Vấn đề không phải là chạy trốn khỏi đau khổ, mặc dù nó có vẻ như vậy. Đó là nỗi nhớ nhà, nỗi nhớ mẹ, những ẩn dụ mới về cuộc đời. Nó dẫn lối về nhà. Con đường nào cũng dẫn về, bước chân nào cũng là sinh, bước chân nào cũng là tử, nấm mồ nào cũng là đất mẹ.

Vì thế cây xào xạc trong chiều tối, khi ta đứng ngồi không yên trước những suy nghĩ trẻ con của chính mình: Cây có những suy nghĩ dài, thở dài và thư thái, cũng như chúng sống lâu hơn chúng ta. Chúng khôn ngoan hơn chúng ta, chừng nào chúng ta không nghe lời chúng. Nhưng khi chúng ta đã học cách lắng nghe cây cối, thì sự ngắn gọn, nhanh chóng và sự hấp tấp như trẻ thơ của những suy nghĩ của chúng ta đạt được một niềm vui không thể so sánh được. Ai đã học cách lắng nghe cây thì không còn muốn làm cây nữa. Anh ta sẽ không muốn là gì ngoại trừ những gì anh ta sở thuộc. Đó là nhà. Đó là hạnh phúc.

------------

(*). Nguồn Anh ngữ: Trees are Sancturies

Không có nhận xét nào: