2.703. CARPENTERS: THE MUSICAL LEGACY

    Di sản âm nhạc của Carpenter - Kỷ niệm 40 năm ngày mất Karen Carpenter (1983-2023)

Phim tài liệu, sách nghiên cứu, đêm nhạc chủ đề, album phòng thu …. Đó là những dự án quan trọng nhất trong số các sinh hoạt kỷ niệm 40 năm ngày giỗ của Karen Carpenter. Với góc nhìn trìu mến lạc quan, đa số các dự án này kể cả các buổi hòa nhạc đều được lên chương trình vào đầu tháng Ba nhân dịp sinh nhật của Karen (1950-1983), thay vì tháng Hai vào ngày nữ danh ca đột ngột qua đời.

Trong số các dự án hàng đầu, có bộ phim tài liệu ''Starving for Perfection” (Khát khao vươn tới hoàn hảo) của đạo diễn nổi tiếng người Mỹ Randy Martin phản ánh những áp lực quá mạnh của làng giải trí (showbiz) làm cho nữ ca sĩ bị xuống tinh thần, chứng biếng ăn của Karen theo thời gian càng thêm trầm trọng. Bên cạnh đó, còn có quyển sách ''Carpenters: The Musical Legacy'' của tác giả trứ danh Lucy O'Brien, được phát hành vào đầu tháng 03/2023. Thay vì đơn thuần là một quyển sách tiểu sử, tác phẩm này thông qua nhận định của giới phê bình, của những người từng làm việc với nhóm Carpenters (Karen và Richard Carpenter) phản ánh tầm ảnh hưởng của ban song ca với các thế hệ sau.

Tác giả Lucy O'Brien từng dành nguyên một chương sách quan trọng cho Karen Carpenter trong quyển tiểu luận ăn khách trước đây của bà mang tựa đề "The Definitive History of Women in Popular Music". Trên tột đỉnh danh vọng, đà thành công của nhóm Carpenters đột ngột bị gián đoạn với cái chết của Karen Carpenter vào năm 1983, cách đây đúng 40 năm.Theo nhà văn này, tuy chỉ hoạt động trong làng giải trí trong vòng hơn một thập niên (1969-1983), nhưng Karen Carpenter đã để lại dấu ấn sâu đậm khó phai, góp phần thay đổi cục diện của lịch sử nhạc phổ thông, ảnh hưởng ấy tiếp tục kéo dài, cho tới tận ngày nay.

Từ hai thành viên ban đầu, nhóm Carpenters nay chỉ còn có một người duy nhất là Richard Carpenter. Ngày Karen vĩnh viễn ra đi, ban song ca The Carpenters coi như đã mất lẽ sống. Tài hòa âm, chơi đàn piano của Richard, trở nên vô hiệu với cái chết của Karen. Thế nhưng, Richard vẫn tiếp tục làm sống những gì cô em gái để lại. Album độc tấu dương cầm với tựa đề ''Richard Carpenter's Piano Songbook'' được phát hành đúng vào sinh nhật của Karen. Một cách để hồi tưởng lại những kỷ niệm đẹp nhất với cô em gái. Vầng hào quang chợt tắt khi Karen vĩnh biệt cõi đời, nhưng di sản của nhóm Carpenters, bất kể thời gian vẫn mãi sáng ngời.

Trong vòng 14 năm sự nghiệp, nhóm The Carpenters đã đoạt 5 giải Grammy, ghi âm 10 album và bán hơn 100 triệu đĩa hát. Ít có ban nhạc nào ăn khách đều đặn, liên tục như ban song ca người Mỹ The Carpenters, số lượng đĩa hát của nhóm được bán sau ngày Karen qua đời, nhiều không thua gì lúc sinh thời. Ngay từ đầu những năm 1970, khi sự nghiệp của ban song ca cất cánh, các giai điệu ăn khách Carpenters đã cho ra đời nhiều bản phóng tác kể cả tiếng Pháp hay tiếng Việt. Trong số này có tình khúc ''Close To You'' (được phát hành vào giữa năm 1970) thuộc vào hạng kinh điển, ngoài là ca khúc đầu tiên chiếm hạng đầu thị trường Bắc Mỹ, bài hát này còn giúp cho nhóm The Carpenters đoạt danh hiệu nhóm trình diễn xuất sắc, trên tổng số 4 đề cử quan trọng nhân kỳ trao giải Grammy năm 1971.

Trong nguyên tác ca khúc "(They Long to Be) Close to You" do hai tác giả Burt Bacharach và Hal David đồng sáng tác. Người đầu tiên hát bài này là diễn viên kiêm ca sĩ Richard Chamberlain, ông ghi âm ca khúc làm nhạc nền cho bộ phim Mỹ ''Twilight of Honor'', phát hành vào năm 1963. Bài hát ít được ai chú ý vì chỉ được phát hành trên mặt B của đĩa nhạc "Blue Guitar" của nghệ sĩ Richard Chamberlain, người sau này thủ vai chính trong loạt phim truyền hình ''Tiếng chim hót trong bụi mận gai'' (nguyên tác ''The Thorn Birds'' của tác giả Colleen McCullough, còn thường được gọi theo bản dịch tiếng Pháp là ''Les oiseaux se cachent pour mourir'' (Những con chim ẩn mình chờ chết).

Trong số các ca sĩ hát tiếng Pháp ghi âm lại bài này có các giọng ca nữ Lara Fabian, Tina Arena, Claudine Longet. Nam danh ca Sacha Distel từng là bạn thân của Dionne Warwick và Burt Baccarach đã chấp bút đặt thêm lời tiếng Pháp khác cho bài hát này thành nhạc phẩm ‘‘Comme Moi’’. Còn trong tiếng Việt ''Close to You'' từng được phóng tác thành ca khúc ''Tình Mộng Mơ'' qua tiếng hát của nữ ca sĩ Kiều Nga. Nhạc phẩm ''Top of the world'' thì trở thành ''Thiên đường tình yêu''.

Từ bộ vựng tập của nhóm Carpenters, có khá nhiều giai điệu nổi tiếng sau đó nhờ các bản dịch sang tiếng Pháp. Tình khúc ''Yesterday Once More'' hai lần ăn khách trên thị trường Pháp, đầu tiên hết qua phiên bản ''Hier était près de moi'' (Vẫn gần như mới hôm qua) của Claude François, Michèle Torr và phiên bản song ca của Laurent Voulzy với Lénou (con gái của nữ danh ca Nana Mouskouri). ''The End of the World'' qua cách đặt lời của tác giả Trường Kỳ trở thành giai điệu ''Thương nhớ trong mưa''.

Trong số các nghệ sĩ từng hát lại dòng nhạc Carpenters có các danh ca Pháp Richard Anthony, Sacha Distel, Henri Salvador hay ca sĩ người Thụy Sĩ Alain Morisod. Những giai điệu thoạt nhìn đơn giản nhưng càng nghe giới yêu nhạc càng cảm nhận nét tinh tế trong từng nốt nhạc lung linh ngời sáng. Trong cách phối nhạc khi thì soft jazz, lúc thì easy listening (trong thập niên cực thịnh của tác giả quá cố Burt Bacharach). Dù là nguyên bản hay phóng tác, dòng nhạc Carpenters vẫn toát lên một ma lực quyến rũ lạ kỳ, âm thanh tiếng nhạc dễ khắc ghi trong tâm trí. Trong tim người hâm mộ, di sản của Carpenters nhờ vậy mà có sức sống ''trường kỳ''.

Nguồn: RFI