2.716. RETREATING LIGHT - Louise Glück

Cũng như nhiều bài thơ trong tập “The Wild Iris” của Louise Glück, bài “Retreating Light” (Ánh sáng ẩn mình) này được viết bằng giọng nói của Chúa. Hình ảnh Chúa hóa thân thành “Ánh sáng” nói với con người, ví như “những đứa trẻ” (1).

ÁNH SÁNG ẨN MÌNH 

Mộc Nhân dịch (2)

 từ nguyên tác: "Retreating Light", from “The Wild Iris”, by Louise Glück (3)

Các người mãi là trẻ con

luôn hóng chuyện

còn ta thì đã trải qua quá nhiều lần

mệt mỏi kể những câu chuyện.

Vậy nên ta cho các người giấy và bút

làm bằng cây lau sậy.

Những buổi chiều ta thu mình trên đồng cỏ rậm rạp,

để khuyên các người rằng hãy viết câu chuyện của mình.

Sau bao năm lắng nghe

ta tưởng các người biết chuyện gì đã diễn ra

nhưng những gì các người có thể làm chỉ là khóc.

Các người muốn mọi thứ khi nghe kể chuyện

nhưng không hiểu gì cả.

Rồi ta nhận ra các người không tư duy

Thực là không có bất cứ sự bức phá và đam mê nào

Chưa hề có đời sống riêng,

chỉ mang lấy những bi kịch của mình.

Do đó, ta cho các người đời sống, cho các người bi kịch

bởi lẽ hiển nhiên, chỉ cho mỗi công cụ là không đủ

các người sẽ không bao giờ thấu hiểu.

Ta thật hài lòng khi thấy các người ngồi đó

như những cá thể độc lập,

Thấy các người mơ mộng bên cửa sổ

tay cầm cây bút mà ta trao tặng.

Mãi đến khi buổi sáng mùa hè biến hình vào trang viết

sự sáng tạo đã mang đến cho các người niềm phấn khích.

Ta biết trước như thế, ngay từ lúc khởi đầu.

Và bây giờ, ta tự do, vui thú

chăm lo những việc khác, với lòng tin rằng:

Các người không còn cần ta nữa.

----------

Chú thích:

(1). Tóm tắt (abtract): ban đầu, “Ánh sáng” như một người mẹ mệt mỏi và khó tính khi dành thời gian kể chuyện cho con mà chúng chẳng hiểu gì. Sau đó, bà thay đổi cách tiếp cận bằng thiện chí trao cho con giấy, bút để chúng tự viết những câu chuyện của mình. Và điều đó đã thành công. “Ánh sáng” nhìn thấy những đứa con của mình “như những cá thể độc lập/ mơ mộng bên cửa sổ mở/ Tay cầm cây bút mà ta trao tặng” và cuối cùng “buổi sáng mùa hè đã biến hình vào trang viết”. Câu chuyện trong bài thơ dẫn đến các gợi ý:

a. Hình tượng “Ánh sáng” là người nghệ sĩ, có thể gợi cảm hứng sáng tác cho người khác bằng việc hỗ trợ theo cách thức nào đó, sau đó rút lui, ẩn đi (Retreating) để sự sáng tạo được phát triển tự do.

b. “Ánh sáng” chính là “Thượng đế”, theo phép bí truyền Kabbal. Thượng đế sau cuộc giáo hóa chúng sanh đã rút lui (retreating) khỏi thế giới để nhường chỗ cho những ý chí khác tồn tại và phát triển. Lúc này, Thượng đế ẩn mình, bước sang một bên để cho con người hoặc các tinh thần khác tiếp quản, khai mở các sáng tạo mới.

(2). Anh ngữ: Text available here

(3). Bản dịch tập thơ "Wild Iris", đã được cập nhật tại đây

------------

Bản Anh ngữ copy từ nguồn (2)

RETREATING LIGHT – Louise Glück

You were always very young children,

always waiting for a story.

And I’d been through it all too many times;

I was tired of telling stories.

So I gave you the pencil and paper.

I gave you pens made of reeds

I had gathered myself, afternoons in the dense meadows.

I told you, write your own story.

After all those years of listening

I thought you’d know what a story was.

All you could do was weep.

You wanted everything told to you

and nothing thought through yourselves.

Then I realized you couldn’t think

with any real boldness or passion;

you hadn’t had your own lives yet,

your own tragedies.

So I gave you lives, I gave you tragedies,

because apparently tools alone weren’t enough.

You will never know how deeply

it pleases me to see you sitting there

like independent beings,

to see you dreaming by the open window,

holding the pencils I gave you

until the summer morning disappears into writing.

Creation has brought you great excitement

as I knew it would, as it does in the beginning.

And I am free to do as I please now,

to attend to other things, in confidence

you have no need of me anymore.

           ---------------

* Dịch và chú thích bởi Mộc Nhân