Nguyên tác: “Eating Poetry” - by Mark Strand (1)
Đây là bài thơ siêu thực viết theo hình thức “tercets” (2) - nói về việc ăn thơ đầy ám ảnh của một người đàn ông và phản ứng của một thủ thư. Xuyên suốt bài thơ siêu thực này là hạnh phúc của một người đang hấp thụ niềm đam mê của mình qua hành động “ăn thơ” mà ám dụ của nó là mê thích đọc và làm thơ. Trải nghiệm ấy có ý nghĩa là khi người ta quá đam mê điều gì đó, họ có thể biến đổi về hình thức hay về chất thành một dạng khác mà không thể lý giải (3).
ĂN THƠ
Mộc Nhân dịch
from "EATING POETRY" - by Mark Strand (4)
Mực chảy ra từ khóe miệng
Không có hạnh phúc nào bằng
Tôi đã được ăn thơ.
Cô thủ thư không tin điều nhìn thấy
Mắt cô buồn, bước đi
Tay giấu trong chiếc váy
Những bài thơ biến mất
Ánh sáng mờ ảo
Con chó dưới cầu thang tầng hầm bước lên
Đôi mắt chúng đảo tròng
Những chiếc chân vàng cào như bàn chải
Cô thủ thư tội nghiệp bắt đầu giậm chân, khóc hãi.
Cô ấy không hiểu gì
Khi tôi quỳ xuống và liếm bàn tay
cô thét lên.
Tôi thành người đàn ông mới
Gầm gừ và sủa
Rồi vui vẻ dạo chơi trong bóng tối đầy sách.
-------
Chú thích:
(1). Mark Strand (1934-2014) được công nhận là một trong những nhà thơ Mỹ hàng đầu trong thế hệ của ông, đồng thời ông là một biên tập viên, dịch giả và người viết văn xuôi xuất sắc. Điểm nổi bật trong phong cách của ông là ngôn ngữ chính xác, hình ảnh siêu thực, và chủ đề lặp đi lặp lại của sự vắng mặt và phủ định; các bộ sưu tập sau này điều tra các ý tưởng về bản thân với sự dí dỏm, sắc sảo. Sự nghiệp của Strand kéo dài 5 thập kỷ và ông đã giành được nhiều lời khen ngợi từ các nhà phê bình cũng như đoạt các danh hiệu, giải thưởng cao quý: Giải Pulitzer năm 1999 cho tập thơ “Blizzard of One”, giải thưởng Bollingen, giải thưởng của Rockefeller Foundation, và học bổng của Academy of American Poets… Ông từng là hiệu trưởng của Học viện Thi ca Hoa Kỳ. Ông đã giảng dạy tại Đại học Johns Hopkins, Đại học Chicago và Đại học Columbia. Ông qua đời vào cuối năm 2014 ở tuổi 80. Strand được biết đến với những bài thơ lạ thường và ấn tượng, yêu cầu người đọc có trí tưởng tượng cao. (tư liệu tham khảo)
(2). Thơ tercets: xem tại đây
(3). Review: "Eating Poetry" nói về việc ăn thơ đầy ám ảnh của một người đàn ông và phản ứng của một thủ thư. Trong sáu khổ/ mỗi khổ 3 dòng ngắn gọn, mạnh mẽ, người nói mô tả việc anh ta ăn thơ. Thói quen kỳ lạ này nhanh chóng mở rộng thành một sự biến đổi của đời sống. Chú chó xuất hiện - chính người nói hóa thân thành chú chó ấy.
Xuyên suốt bài thơ siêu thực này là hạnh phúc của một người đang hấp thụ niềm đam mê của mình qua hành động “ăn thơ” mà ám dụ của nó là mê thích đọc và làm thơ. Điều này biến anh ta thành một "người đàn ông mới" thông qua hình ảnh “con chó liếm tay cô thủ thư”. Trải nghiệm ấy có ý nghĩa là khi người ta quá đam mê điều gì đó, họ có thể biến đổi về hình thức hay về chất thành một dạng khác. Khổ thơ đầu tiên của "Ăn thơ" miêu tả rất rõ ràng rằng người nói đang ăn thơ/ mực chảy ra từ khóe miệng và anh ấy đang trải qua niềm hạnh phúc (vô lý, khác thường) mà không ai khác có thể hiểu được. Tác giả đang cho thấy việc chia sẻ mức độ hạnh phúc thực sự của một người với người khác là điều khó/ không thể. Người thủ thư không thể “tin những gì mình nhìn thấy” và “đôi mắt thật buồn/ đi qua đi lại bỏ tay vào áo. Cô ấy không hiểu được trải nghiệm niềm đam mê mà anh ấy đang thể hiện. Rồi cô thủ thư tội nghiệp bắt đầu giậm chân và khóc.
Khi những bài thơ đã bị ăn mất, ánh sáng trong gian phòng cũng giảm xuống. nhưng rồi đột nhiên xuất hiện có những con chó từ dưới tầng hầm đi lên. Con chó cũng kỳ lạ: đôi mắt trố lên và đảo tròng liên tục, chân nó quét "như bàn chải" khiến cô thủ thư bắt đầu mất kiểm soát, không hiểu những thứ đang diễn ra.
Ở hai khổ thơ cuối, người nói thổ lộ rằng mình đã biến thành một "người đàn ông mới": một người yêu thơ, mê thơ đến mức ăn thơ, ăn như một con chó. Anh ấy đang trải nghiệm tình yêu của mình đến mức tột cùng và dạo chơi với “niềm vui sách vở trong bóng tối”. (tư liệu tham khảo)
* Dịch và chú thích bởi Mộc Nhân
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét