21/10/20

1.885. TRƯỚC BÃO - BEFORE THE STORM

Nguyên tác: "Before The Storm" - Louise Glück
                            Bản dịch: Mộc Nhân

        
  “Before The Storm” là một bài thơ tiêu biểu của Glück: giọng điệu nhẹ nhàng, gần như trầm tĩnh, cách thể hiện sắc nét nhưng giản dị; báo trước trạng thái bất an nhưng vẫn đầy niềm hi vọng. Điều làm cho nó khác với các bài thơ khác của bà là hai chủ thể “tôi” và “bạn” ít nhiều vắng mặt; trên thực tế, chủ thể trữ tình ẩn mặt nhưng nhận thức được hiện thực nên đã tạo nên sự gần gũi trong bài thơ.

  Câu chuyện trong bài nói về một cơn bão lớn đang đến và nó sẽ kéo dài “có lẽ là mười giờ bên nhau” sau đó “thế giới như nó đã từng không thể quay trở lại” (the world as it was cannot return). Chúng ta có vô số dấu hiệu cho thấy cơn bão đang đến gần, rằng nó sẽ tàn phá - thế giới sẽ bị thay đổi. Chúng ta có thể cảm nhận được cơn bão từ xa nhưng chúng ta không làm gì được vì nó sẽ vượt quá điểm an toàn.

  Những dòng thơ mang  âm hưởng hiện thực, rõ rệt, mạnh bạo làm tăng kịch tính của cuộc xung đột mà không khoa trương và vẫn đầy chất thơ. Có một sự khác biệt rõ ràng giữa nội dung và giọng điệu mà kết quả là sự sợ hãi bởi không chỉ có những hạt giống - (ẩn dụ cho mùa xuân và cuộc sống mới) - bị nhấn chìm mà tất cả những thứ khác như “con cừu đực”, “lá ô-liu non”, đồng cỏ cũng vấy máu, bình minh sẽ không đến… tất cả dự báo thế giới bên ngoài bóng đêm vẫn là một bí ẩn.

  Đây là những dự báo quan trọng mang theo thông điệp rằng chúng ta có thể chú ý đến những cảnh báo: “nơi đây xa biển và chúng ta vẫn có thể nhận biết những dấu hiệu này” nhưng hãy hướng mắt về vẻ đẹp vĩnh cửu của các ngôi sao trở về trên cánh đồng bạc. Một hình ảnh nổi bật khác là ngọn núi “sừng sững như một ngọn hải đăng, để nhắc nhở bóng đêm rằng trái đất tồn tại/ rằng nó không thể bị lãng quên”. Đây là một ẩn dụ biểu tượng của hy vọng cho loài người. Họ có thể làm bất cứ điều gì để lưu giữ kí ức, bảo vệ đời sống, để tồn tại nếu khát vọng của con người đủ mạnh mẽ dù “lần lượt, ánh đèn của những ngôi nhà trong làng mờ đi/ nhưng ngọn núi tỏa sáng trong bóng tối với ánh sáng phản chiếu.”

  “Before the Storm” được xây dựng với nhiều kiểu câu và các dòng thơ dài ngắn khác nhau làm tăng độ căng của câu chuyện. Một số câu trải dài trên hai dòng kết hợp với những dòng thơ ngắn: hai từ, bốn từ... tạo nên những hiệu ứng về sự bất thường.

  Câu kết thúc bài thơ “Đêm là một cuốn sách mở/ thế giới bên ngoài đêm vẫn là một bí ẩn” gợi lên điều ẩn khuất nào đó không thể tránh khỏi từ đời sống mà chúng ta không thể chuẩn bị cho mình. Đó chính là sự trải nghiệm, là câu hỏi, là lời cảnh báo cho mỗi chúng ta. (Nguồn tham khảo tại đây)

                ***

TRƯỚC BÃO - Louise Glück


Ngày mai mưa, nhưng đêm nay trời trong, những vì sao sáng

Dù vậy, mưa đang đến,

có lẽ đủ để làm ngập những hạt giống.

Gió biển đẩy những đám mây;

trước khi bạn nhìn thấy chúng, bạn cảm thấy gió.

Tốt hơn là lúc này hãy nhìn xuống cánh đồng

để nhìn thấy nó ra sao trước khi lũ nhấn chìm.


Vầng trăng tròn. Hôm qua, một chú cừu thoát vào rừng,

và không như mọi chú cừu - là cừu đực, là tất cả tương lai

nếu chúng ta thấy lại nó, chúng ta sẽ nhìn thấy bộ xương

 

Ngọn cỏ khẽ rùng mình; có lẽ gió đi qua.

Và những chiếc lá non trên cây ô-liu cũng vậy.

Con chuột trên cánh đồng. Nơi lũ cáo đi săn,

ngày mai sẽ có máu trên cỏ.

Nhưng cơn bão sẽ rửa sạch.

 

Trong ô cửa sổ, một cậu bé đang ngồi.

Cậu sắp đi ngủ - quá sớm,

cậu nghĩ thế. Vậy nên cậu ngồi tựa cửa sổ


Mọi thứ đều trầm lắng lúc này.

Nơi bạn đang ở là nơi bạn sẽ ngủ, nơi bạn sẽ thức dậy

vào buổi sáng,

Ngọn núi sừng sững như hải đăng, để nhắc nhở đêm rằng

trái đất tồn tại,

không được lãng quên.


Trên mặt biển, mây tụ lại khi gió nổi,

rồi tản ra, chúng có một đích đến.


Ngày mai, sẽ không có bình minh.

Bầu trời sẽ không như bầu trời hôm nay, vẫn là đêm,

chỉ những vì sao sẽ mờ dần và biến mất khi cơn bão đến,

có lẽ nhiều nhất chúng có mười tiếng để bên nhau.

Nhưng một thế giới như trước sẽ không thể nào trở lại.


Lần lượt, ánh đèn từ những ngôi nhà trong làng lịm đi,

ngọn núi sáng lên trong bóng tối với ánh đèn phản chiếu.


Không âm thanh. Chỉ những con mèo lấn nhau trên lối đi.

Chúng ngửi mùi gió: thời khắc sinh ra những con mèo mới.

Sau đấy, chúng sẽ lảng vảng trên phố, nhưng mùi gió sẽ theo chân chúng.

Đồng thời trên những cánh đồng, phảng phất mùi máu

Tuy nhiên lúc này mới chỉ có gió nổi;

những ngôi sao trở về cánh đồng màu bạc.


Nơi đây dù xa biển nhưng chúng ta nhận ra các dấu hiệu này.

Đêm là cuốn sách mở.

Thế giới ngoài đêm ẩn chưa một bí mật.

  ------------------ 

Dịch và chú thích bởi Mộc Nhân

Nguyên tác: Before the storm - by Louise Glück

* Text available here

Không có nhận xét nào: