1.875. HÒA HỢP - REUNION

       Nguyên tác "Reunion" - Louise Glück (“The Seven Ages” -2001)

       Bản dịch: Mộc Nhân

Louise Glück & Cựu TT Mỹ Obama

MN: Có lẽ đối với đông đảo bạn đọc, kiểu thơ mới, hiện đại, của Louise Glück là không thể hiểu một cách dễ dàng; thậm chí là không thể hiểu thông điệp trong một số bài thơ là gì . Tuy nhiên mỗi kiểu thơ (hoặc bài thơ) đều có tiếng nói, hàm ngôn riêng của nó và tất nhiên tiếng nói ấy không dễ tiếp cận với mọi người cả về ý nghĩa lẫn kết cấu, ngôn từ . Bằng những bài thơ ấy, Glück cũng đã chứng minh rằng ta hoàn toàn có thể biến cách diễn đạt nào đó trở thành thi ca với âm điệu tự nhiên đáng kinh ngạc. Trong thi ca của bà có giọng thơ khẩn trương của Eliot, nghệ thuật lắng nghe nội tâm của Keats hay sự im lặng tự nguyện của George Oppen. Bà viết nên thứ thi ca mơ màng, gợi tả, gợi lên những ký ức và những hành trình, nhưng thỉnh thoảng dừng lại lưỡng lự trước những tri kiến mới. Thế giới đấy được giải thoát trôi dạt đi, chỉ để rồi xuất hiện trở lại như một phép lạ dẫu đôi khi khá phức tạp.

Trong bài thơ này, các bạn sẽ thấy cách ngắt dòng khó chịu, những câu thơ văn xuôi dài đầy tính tự sự (về hình thức); cách diễn ý khó hiểu khá xa lạ với thơ Việt. Thông điệp trong bài thơ (theo thiển cảm của tôi): dù con người có khác biệt về mọi mặt, mâu thuẫn nhau đến mức nào đi nữa nhưng chúng ta vẫn có thể ngồi lại với nhau để đối thoại, đàm luận về những điều mà trước đây là không thể (tất nhiên, kèm theo thông điệp ấy là những diễn ngôn về triết học, xã hội học…)...

***

HÒA HỢP 

 

Chợt nhận ra, sau hai mươi năm, họ thích nhau,

Bất chấp những khác biệt lớn (một người là bác sĩ tâm thần, một người là quan chức thành phố),

những khác biệt có thể đã được dự đoán:

sự khác biệt về thị hiếu, về khuynh hướng, và bây giờ, về sự giàu có

(một là nhà văn, một là người hoàn toàn thực tế và có khiếu hài hước; hai người vợ thân mật và hiếu kỳ lẫn nhau.)

Và khám phá này cũng là khám phá bản thân, về những năng lực mới:

họ, trong cuộc trò chuyện này, giống như những nhà hiền triết vĩ đại,

những triết gia họ từng đọc (không bao giờ cùng nhau), những người đàn ông thành đạt và thông tuệ cõi thế,

nói năng với tất cả sự cuốn hút và sôi nổi và cởi mở háo hức để rồi

tuổi thanh xuân nổi tiếng quá sức phi lý. Và những điều này được thêm thắt

một sự khoan dung và độ lượng sâu rộng, vượt ra khỏi sự khinh miệt hoặc đề phòng.

Bây giờ, rất hân hạnh được nói về cách mà

cuộc sống của họ phát triển, giống nhau ở một số mặt, ở những khía cạnh khác nhau khá sâu sắc (mặc dù mỗi người đều có nỗi buồn chôn sâu, hoặc ẩn giấu hoặc hiển lộ): giờ hãy nói về sự khác biệt,

một lần nữa, để nói về mọi thứ đã diễn ra, hoặc chỉ một phần

của một loại bạo lực đe dọa, là bản cáo trạng dành cho đối tượng. Trong chừng mực

khi chủ đề nâng cấp và định hình một cuộc đối thoại, chủ đề này sẽ thu hút chúng (trong sự vĩ đại của nó)

trước đây dường như không có lòng tốt và ý chí kiên định

sở hữu. Thời gian đã ủng hộ họ, và bây giờ

họ có thể thảo luận cùng nhau từ nội tại, để nói,

điều mà trước đây, họ không thể.

      ***

- Louise Glück có 2 bài thơ cùng nhan đề “Reunion”. Do nội dung 2 bài khác nhau nên tôi dịch nhan đề “Reunion” trong bài này là “Hòa hợp”; bài “Reunion” (trong tập Meadowlands – Ecco, 1996) là “Đoàn tụ”.

-------

Nguyên tác: REUNION - By Louise Glück

 

It is discovered, after twenty years, they like each other,

despite enormous differences (one a psychiatrist, one a city official),

differences that could have been, that were, predicted:

differences in tastes, in inclinations, and, now, in wealth

(the one literary, the one entirely practical and yet deliciously wry; the two wives cordial and mutually curious.)

And this discovery is, also, discovery of the self, of new capacities:

they are, in this conversation, like the great sages,

the philosophers they used to read (never together), men

of worldly accomplishment and wisdom,

speaking with all the charm and ebullience and eager openness for which

youth is so unjustly famous. And to these have been added

a broad tolerance and generosity, a movement away from any contempt or wariness.

It is a pleasure, now, to speak of the ways in which

their lives have developed, alike in some ways, in others

profoundly different (though each with its core of sorrow, either implied or disclosed): to speak of the difference now,

to speak of everything that had been, once, part

of a kind of hovering terror, is to lay claim to a subject. Insofar

as theme elevates and shapes a dialogue, this one calls up in them (in its grandeur)

kindness and good will of a sort neither had seemed, before,

to possess. Time has been good to them, and now

they can discuss it together from within, so to speak,

which, before, they could not. 

----

* Text available: here