1.888. KẺ DIỄN THUYẾT KHÔNG ĐÁNG TIN CẬY

 Nguyên tác: "The Untrustworthy Speaker" - Louise Glück, from Ararat  (HarperCollins Publishers – 1990). 

                Bản dịch: Mộc Nhân

     
     “Đừng nghe tôi; trái tim tôi đã tan vỡ ” Louise Glück bắt đầu bài thơ bằng lời nói thốt lên từ trong sâu thẳm trái tim. Giọng thơ của Glück bắt giữ, gắn kết, mang đến cho những bài thơ “độ bền nghịch lý” (paradoxical durability) về “sự tiết lộ trung thực của lòng chân thành”. "The Untrustworthy Speaker" là một tự truyện về “niềm tin cá nhân” (personal conviction) qua đó nhà thơ “cố gắng thoát khỏi cái tôi đang bị giam cầm” (strives to be free of the imprisoning self).

Thơ của Glück nhìn theo góc độ tự sự Kinh Thánh đã thực hành một hình thức diễn giải văn bản tương ứng với truyền thống của người Do Thái: “quá trình đọc là một hoạt động diễn giải với trí óc sáng tạo ”(“a reading process, an interpretive activity, [and] a creative cast of mind”). Tiếp theo, nếu đọc Glück với tư cách là một “nghệ sĩ”, nhà thơ của “nhân chứng” ta sẽ thấy những bài thơ đã tạo ra tính chân thực thông qua “lời tường thuật không đáng tin cậy”.

KẺ DIỄN THUYẾT KHÔNG ĐÁNG TIN CẬY

 

Đừng nghe tôi; trái tim tôi đã tan vỡ.

Con không còn nhìn mọi thứ khách quan.

 

Tôi biết mình; tôi đã học cách lắng nghe như một bác sĩ tâm thần.

Khi tôi nói thao thao,

đó là lúc tôi ít chân thực nhất.

 

Thật sự là rất buồn: cả đời mình, tôi đã được ca ngợi

vì trí thông minh, sức mạnh ngôn từ, vì nội lực của mình.

Để rồi cuối cùng, chúng đều bị lãng phí -

 

Tôi không bao giờ nhận ra mình,

đang ăn trên ngồi trước, đang nắm tay em gái mình.

Chính vì thế tôi không thể giải thích

những vết bầm trên cánh tay em, ở cuối tay áo.

 

Tôi nghĩ, mình là người vô hình: chính vì thế mà tôi nguy hiểm.

Người ta thích tôi, dường như họ vị tha,

chúng tôi là những kẻ tật nguyền, dối trá;

chúng tôi là những kẻ mà người ta nên thải loại

trong niềm yêu sự thật.

 

Khi tôi im lặng, đó là lúc sự thật xuất hiện.

Bầu trời trong, mây như những sợi bông trắng.

Dưới mặt đất, một ngôi nhà nhỏ màu xám, những cây đỗ quyên

màu đỏ và hồng tươi.

 

Nếu bạn muốn sự thật, bạn phải khép mình

lúc lên mặt trước đàn chị, biết ngăn chặn lại:

khi một thực thể bị tổn thương,

trong những hoạt động sâu sắc nhất của nó,

mọi năng lực đều bị thay đổi.

 

Chính vì thế con không đáng tin cậy.

Bởi một vết thương với trái tim

cũng là một vết thương với tâm trí.

Nguyên tác: 

THE UNTRUSTWORTHY SPEAKER by Louise Glück

 

Don’t listen to me; my heart’s been broken.

I don’t see anything objectively.

 

I know myself; I’ve learned to hear like a psychiatrist.

When I speak passionately,

that’s when I’m least to be trusted.

 

It’s very sad, really: all my life, I’ve been praised

for my intelligence, my powers of language, of insight.

In the end, they’re wasted -

 

I never see myself,

standing on the front steps, holding my sister’s hand.

That’s why I can’t account

for the bruises on her arm, where the sleeve ends.

 

In my own mind, I’m invisible: that’s why I’m dangerous.

People like me, who seem selfless,

we’re the cripples, the liars;

we’re the ones who should be factored out

in the interest of truth.

 

When I’m quiet, that’s when the truth emerges.

A clear sky, the clouds like white fibers.

Underneath, a little gray house, the azaleas

red and bright pink.

 

If you want the truth, you have to close yourself

to the older daughter, block her out:

when a living thing is hurt like that,

in its deepest workings,

all function is altered.

 

That’s why I’m not to be trusted.

Because a wound to the heart

is also a wound to the mind.

 

Source: Text available here