Libertango là tác phẩm âm nhạc do nhạc sĩ người Ý gốc Argentina, Astor Piazzolla (1921-1992) sáng tác và ghi âm lần đầu vào năm 1974. Ông là một nhạc sĩ phong cầm hoạt động vào những năm 1960s với chủ trương tạo ra một phong cách trình diễn mới cho thể loại nhạc tango quê ông. Sau hàng thập kỷ nghiên cứu, thử nghiệm tiết điệu “tango mới” còn gọi là “tango tự do” (tango nuevo – new tango - liber tango), đến năm 1974, ông ra mắt album Libertango với bài nhạc chủ đề Libertango thành công vang dội, đưa thể điệu tango từ cổ điển sang một giai đoạn phát triển mới.
Libertango là một "concept album" (album chủ đề, album khái niệm – là tập nhạc được xây dựng theo
chủ đề, ý tưởng, câu chuyện thống nhất chứ không phải album tập hợp các bản nhạc
riêng rẽ). Ở đây, tất cả các bản nhạc trong album này đều mình họa cho tiết điệu
Liber Tango – New Tango trên nền tiếng đàn phong cầm bandoneón đầy biến tấu.
Bản Libertango ban đầu
là bản nhạc không lời. Một năm sau, phiên bản lời Pháp “Moi Je suis Tango”
ra đời, tiếp đó là phiên bản lời Anh “I’ve Seen That Face Before” (Tôi đã
thấy gương mặt ấy - Gương mặt trông quen) và tiếng Tây Ban Nha “Esta Cara Me Es
Conocida”… Các bản ghi âm có lời vừa kết hợp giữa new tango với các điệu nhạc khác tạo
nên sự phong phú của bản gốc, qua đó nâng dòng nhạc tango lên đến một tầm cao
hơn: uyên thâm nhưng không khô khan đơn điệu mà vẫn mềm mại, tinh tế trữ tình
uyển chuyển.
Sau thành công của Libertango,
Astor Piazzolla tiếp tục sáng tạo các "concept album" khác để làm mới tango như: Tristango
(Tango buồn), Undertango (Tango thao thức), Violentango (Tango sôi động).
Ông cũng mời các nhà thơ tên tuổi như Jorge Luis Borges hay Horacio Ferrer viết
ca từ đối với những ca khúc có lời để tạo ra những hình tượng, ngôn ngữ đẹp cho
các bản tango.
Cho đến nay, bản nhạc Libertango
có gần 1.000 phiên bản có lời và không lời gồm đủ các tiết điệu, các kết hợp,
các bản phối, các nhạc cụ khác nhau, nhiều ngôn ngữ, nhiều nhạc sĩ thực hiện cover, nhiều ca sĩ,
ban nhạc trình bày, nhiều bản ghi âm hay trình diễn... đưa nó trở thành bản hit toàn cầu nhưng vẫn
giữ được cái hồn cốt của tango.
Xét trên nhiều phương diện,
bản Libertango cũng như các "tango concept albums" của Astor Piazzola là những
tuyên ngôn cho dùng nhạc tango mới.
Riêng trong phần trình
diễn có khiêu vũ minh họa, Libertango đòi hỏi những kỹ năng điêu luyện của các
vũ công trong các bước nhảy kết hợp giữa tango với ba lê và các chuyển động thể
hiện ngôn ngữ hình thể tự nhiên, phong phú, tinh tế.
LIBERTANGO - Symphony version:
Lời Anh:
I'VE SEEN THAT FACE BEFORE
Strange, I've seen that face before
Seen him hanging 'round my door
Like a hawk stealing for the prey
Like the night waiting for the day
Strange, he shadows me back home
Footsteps echo on the stones
Rainy nights, on Hausmann Boulevard
Parisian music drifting from the bars
Tu cherches quoi, rencontrer la mort?
Tu te prends pour qui
Toi aussi tu detestes la vie
Dance in bars and restaurants
Home with anyone who wants
Strange he's standing there alone
Staring eyes chill me to the bone
Dans sa chambre, Joel et sa vaise
Un regard sur ses fringues
Sur les murs, des photos
Sans regret, sans melo
La porte est claquée
Joel est barré.
--------
Việt ngữ:
GƯƠNG MẶT QUEN
Lạ thật, tôi đã từng nhìn thấy khuôn mặt đó
Thấy chàng đu trên cánh cửa nhà tôi
Như diều hâu rình mồi
Như đêm chờ ngày
Lạ thật, anh đi theo bóng tôi về nhà
Bước chân vọng trên nền đá
Những đêm mưa, trên đại lộ Hausmann
Âm nhạc Paris trôi ra từ những quán bar
Bạn đang tìm kiếm điều gì, có thần chết không
Bạn nghĩ mình là ai
Bạn cũng chán sống à
Vũ điệu trong quán bar và nhà hàng
Mái ấm mà ai cũng muốn
Lạ thật, bạn lại đứng đó một mình
Mắt nhìn chằm chạp khiến tôi lạnh thấu xương
In his room,
Trong căn phòng, Joel ngồi nhìn quanh
Rồi nhìn vào những bức tranh trên tường
Không hối tiếc, không phô trương
Cánh cửa đóng lại
Joel bị chặn.
* References:
1. Wikipedia
2. RFI
* Dịch, biên tập, dẫn nguồn bởi Mộc Nhân
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét