2.941. SÁCH CỦA JON FOSSE

 Giới thiệu tóm tắt một số cuốn tiểu thuyết hay nhất trong số các tác phẩm đồ sộ của Jon Fosse.

   1. “Aliss At the Fire” (Aliss trong đám cháy)

Cuốn tiểu thuyết kể về một vụ chết đuối được hồi tưởng một cách trang trọng qua nhiều thế hệ. Câu chuyện mạch lạc, đầy ngột ngạt theo thời gian ngược từ hiện tại đến qúa khứ: chuyện bắt đầu năm 2002, rồi lùi về năm 1979, tiếp đó quay trở lại sự kiện ban đầu vào ngày 17 tháng 11 năm 1897.

Một người phụ nữ đứng bên cửa sổ nhìn cơn bão nổi lên, chờ chồng mình đi chèo thuyền trở về. Những nhân vật tham gia câu chuyện dần dần trôi qua thời gian quá khứ: từ cặp vợ chồng  Signe và Asle, đến hai mẹ con đứng bên đống lửa trên vịnh, được Signe và Asle công nhận là bà cố của Asle, Aliss, và con trai nhỏ của cô, Kristoffer. Như một linh cảm về bi kịch trung tâm sau này, Kristoffer rơi xuống nước và được Aliss cứu, mặc dù ở thế hệ tiếp theo, con trai của Kristoffer, Asle—cùng tên với chồng của Signe—sẽ có trải nghiệm khác trên mặt nước vào ngày thứ bảy của mình. sinh nhật. Gánh nặng to lớn của lịch sử gia đình đè nặng lên mỗi thế hệ khi những bóng ma, ký ức và bi kịch va chạm nhau tạo ra những hiệu ứng vừa gây hoang mang vừa soi sáng.

2. “Morning and Evening” (Buổi sáng và buổi tối):

Trong cuốn tiểu thuyết đẹp như mơ này, Fosse cuốn hút người đọc vào một tác phẩm đầy rắc rối nhưng liền mạch giữa các phần của nó. Cuốn sách được chia thành hai câu chuyện ngắn gọn nhưng cảm động sâu sắc về một cuộc đời:

Phần đầu kể về một người cha chờ đợi sự ra đời của đứa con trai Johannes và suy ngẫm về tương lai con trai mình sẽ trở thành một ngư dân. Phần thứ hai, một người đàn ông lớn tuổi, cũng tên là Johannes (có thể là cùng một người hoặc không), trải qua những giờ sống cuối cùng của mình. Phần này, chiếm phần lớn nội dung cuốn tiểu thuyết, đặt ra câu hỏi đâu là thực và đâu là ảo giác, khi nội dung sách dẫn nhười đọc theo chân ông già Johannes đi qua một bảo tàng về cuộc đời ông đã sống: bán cua ở bến cảng, hồi tưởng về người yêu cũ của mình, người bạn Pete và gặp cô gái trẻ Erna, người phụ nữ sẽ trở thành vợ anh. Quả thực, những khoảnh khắc xuyên suốt cuốn tiểu thuyết rất đơn giản, đời thường, nhưng lối văn xuôi gọn gàng, mạch lạc và nhịp nhàng của Fosse đã khéo léo dẫn dắt người đọc xuyên suốt quá khứ và hiện tại.

Trong cuốn tiểu thuyết ngắn và hấp dẫn này, Fosse đã viết nên một câu chuyện trong tĩnh lặng, thu hút về sự sống và cái chết.

3. “Melancholy” (Nỗi buồn):

Tác phẩm này kể về nghệ sĩ người Na Uy thế kỷ 19, Lars Hertervig đã vẽ những phong cảnh rực rỡ, mắc bệnh tâm thần và chết trong nghèo khó vào năm 1902. Trong câu chuyện về dòng ý thức hoang dã này, Fosse đi sâu vào tâm trí Hertervig khi những sự kiện xảy ra vào một ngày nào đó khiến ông suy sụp tinh thần. Là sinh viên của Hans Gude tại Học viện Nghệ thuật ở Düsseldorf, Đức, Hertervig bị tê liệt vì lo lắng về tài năng của mình và bị tình yêu dành cho Helene Winckelmann, cô con gái 15 tuổi của bà chủ nhà. Tác phẩm ghi lại những đam mê trữ tình đầy cảm hứng, những ảo tưởng tình dục dữ dội. Bị áp bức bởi ảo giác và không còn nơi nào để đi, Hertervig di chuyển giữa một quán cà phê, nơi anh phải chịu đựng sự chế nhạo của những người bạn cùng lớp sành điệu hơn và căn hộ của Winckelmann, nơi anh cố gắng vào lại một cách tuyệt vọng. Phần thứ hai của cuốn tiểu thuyết cho thấy Hertervig lạc lối trong cơn điên loạn và lên kế hoạch trốn thoát khỏi khu tị nạn Gausted ở Na Uy và đoạn kết cuộc đời của nhân vật khá điên loạn nhưng vẫn tôn sùng một thần tượng văn học là nhà văn Vidme, người sống vào cuối thế kỷ 20. Cách xây dựng câu chuyện và tình tiết trong truyện của Fosse, có ảnh hưởng đến tâm lý trẻ em nên một số độc giả khó chịu. Tuy nhiên phải thừa nhận, tác phẩm có nhiều đoạn văn hay và việc Fosse theo đuổi "tia sáng thần thánh" (glimmer of the divine) trong nghệ thuật đã khiến cuốn sách này trở thành một cuốn sách có sức ảnh hưởng lớn của ông.

4. “Melancholy II” (Nỗi Buồn II):

Trong tác phẩm được hoan nghênh này, phần trình bày của Fosse về các sự kiện bình thường nhưng lại rất mãnh liệt đến mức không thể chịu nổi. Truyện lấy bối cảnh ở Na Uy trong những năm đầu của thế kỷ trước, được kể dưới góc nhìn của Oline, em gái của họa sĩ Lars Hertervig. Người điên loạn trong cuốn tiểu thuyết Melancholy nói trên. Mở đầu, khi Hertervig vừa qua đời, người anh trai khác của Oline, Sivert, đang bị bệnh nặng. Trong một ngày kia, Oline hai lần đến bến cảng để mua cá, được một người bạn cũ đến thăm cô và thăm Sivert trên giường bệnh. Cô cũng phải vật lộn với cơn đau, cùng chứng mất trí nhớ đáng kể. Khi Oline cố gắng tìm hiểu hiện tại của mình, cô có những hồi ức sống động về thời thơ ấu và cuộc sống trưởng thành với người anh trai lập dị của mình.

Dòng ý thức trêu chọc nỗi đau của Oline và trôi qua từng đoạn và từng trang. Cuộc đấu tranh từ bến cảng về nhà với con cá của cô trở nên thực sự khó khăn, và mặc dù cô thường xuyên quyết tâm đến thăm người anh trai đang hấp hối của mình nhưng cô vẫn quên đi, điều này làm tăng thêm cảm giác hồi hộp. Những người ngưỡng mộ cuốn sách đầu tiên sẽ thấy cuốn tiểu thuyết này tinh tế và sâu sắc hơn cuốn trước, còn những độc giả mới sẽ khám phá ra một suy ngẫm đầy ám ảnh, choáng ngợp về bệnh tật và tuổi già.

5. “I is Another: Septology III–V” (Tôi là người khác: Septology III–V):

Fosse kể câu chuyện về Asle, một họa sĩ già người Na Uy. Đây là phần tiếp theo đầy ấn tượng của quyển “The Other Name” (Danh tính khác). Asle sống một mình trong căn nhà gỗ cạnh biển. Mỗi ngày, ông sống trong tưởng tượng thời trẻ của mình, gặp mọi người trong ký ức. Đồng thời, một phiên bản của cuộc đời ông ấy xuất hiện khi còn là một đứa trẻ, đau buồn trước cái chết của em gái mình và chiến đấu với người mẹ khó tính của mình. Sau đó là một thiếu niên phát triển niềm đam mê vẽ tranh phong cảnh vẽ từ những hình ảnh hiện ra bên trong đầu. Asle lớn lên vào học trường nghệ thuật trong khi Asle hiện tại luôn tự hỏi liệu mình đã vẽ tranh được chưa và làm thế nào anh ấy có thể hiểu bản thân mình nếu không có ham muốn vẽ. Câu chuyện nhẹ nhàng, có phần cáu kỉnh, và Fosse đã sắp xếp một cách khéo léo các mạch truyện khác nhau khi chúng đối đầu nhau và đôi khi mâu thuẫn với nhau nhưng vẫn có thể tiếp cận được một cách đáng ngạc nhiên.

6. “Other Name: Septology I-II” (Tên khác: Septology I–II):

Bộ “Septology” gồm nhiều cuốn được kể theo một dòng ý thức hấp dẫn. Nhân vật chính vẫn là họa sĩ già Asle. Trong tập này, tác giả kể chuyện Asle lái x vềe đi và từ thị trấn Dylgja ven biển xa xôi của Na Uy đến Bjørgvin, nơi có một phòng trưng bày trưng bày tác phẩm của ông. Khi bắt đầu lái xe ra khỏi Bjørgvin, anh lo lắng về một họa sĩ khác, cũng tên là Asle, người mà anh rất tiếc đã không đến thăm nơi đó. Anh ta dừng xe và đi qua một sân chơi đầy tuyết; quan sát một cặp đôi. Ông ta muốn được vẽ cảnh đó vì sợ “bức tranh biến mất… và nỗi bất an trong tôi sẽ chấm dứt”. Cùng với sự lo lắng và bất an, Asle bị ám ảnh bởi ký ức về cái chết thời thơ ấu của cậu bé hàng xóm và cô em gái.

Khi Asle lang thang trong tuyết, một người phụ nữ nhận ra anh và mời anh trở lại nhà cô ấy; anh nói không biết cô ấy, và độc giả sẽ hiểu rằng cô ấy đã nhầm anh ta với Asle khác. Câu chuyện này mang âm hưởng của những tác giả văn học cùng thời như Ben Lerner và Karl Ove Knausgaard. Các chi tiết vụn vặt trong truyện khiến người ta nhớ đến nhân vật Nathalie Sarraute là người bạn của Fosse. Đây là cuốn tiểu thuyết siêu hình hiếm hoi mà độc giả sẽ thấy dễ đọc.

7. “A Shining” (Một sự tỏa sáng):

Fosse tiếp nối bộ Septology đồ sộ bằng câu chuyện thôi miên về một người đàn ông bị lạc trong khu rừng Na Uy xa xôi. Người kể chuyện giấu tên đã lái xe không mục đích và lao vào một con đường rừng chật hẹp, nơi chiếc xe của anh ta bị mắc kẹt trong một con đường mòn. Anh ấy biết mình nên đi tìm sự giúp đỡ, nhưng trời lạnh và tối và anh ấy không biết phải đi đường nào hoặc liệu anh ấy có thể đi bộ đến gặp người khác hay không. Cuối cùng, anh ta bước vào bóng tối không trăng, và sau một thời gian, một hình dạng được chiếu sáng tiến về phía anh ta. Người kể chuyện vật lộn với những gì anh ta đang nhìn thấy: “Một màu trắng sáng. Một phác thảo của một người. Một người ở bên trong một quầng màu trắng sáng ngời. Ừ, có lẽ là như vậy.” Sau đó, khi hình bóng được chiếu sáng còn sót lại và người kể chuyện vẫn bị lạc trong rừng, anh ta gặp cha mẹ già của mình, những người hóa ra cũng bị lạc giống như anh. Họ đang tranh cãi với nhau về những gì họ đang làm ở đó. Câu chuyện khá kỳ lạ nhưng các sự kiện vẫn logic ngay cả khi nó diễn ra như một giấc mơ. Ban đọc hâm mộ Fosse được thưởng thức đoạn độc thoại hay và hài hước về các sự kiện siêu thực này.

Nguồn: publisherweekly

Mộc Nhân dịch