2.943. THE UNKNOWN ONE - Heinrich Heine

   Bài thơ này của Heinrich Heine (1), có tự tiếng Đức “Die Unbekannte”, tựa tiếng Anh “The Unknow One” (Người không quen biết). Nội dung bài thơ vừa lãng mạn, vừa vui vẻ và mỉa mai. Nhân vật trữ tình mê đắm  một người phụ nữ xinh đẹp, không quen nhưng hay gặp trong khu vườn Tuileries. Sau khi tìm hiểu, biết tên nàng là Laura, chàng đã thêm yêu say đắm, dẫu chỉ yêu qua cái tên – cái mà nhà thơ gọi là tình yêu thuần khiết (platonically), không cần ân ái tình dục (2).

NGƯỜI KHÔNG QUEN BIẾT

Mộc Nhân dịch (3)

 

Mỗi ngày tôi đều gặp mặt

Người đẹp có mái tóc vàng

Dưới những bóng cây hạt dẻ

Trong khu vườn Tuileries (4)

 

Hàng ngày nàng dạo nơi đó

Với hai bà xấu, già nua

Là cô dì hay cận vệ?

Áo quần váy chẽn búa xua

 

Trong số những người phục vụ

Có bà cơ bắp tóc dài

Và lòng tôi ai thấu hiểu

Xúc cảm như chờ hoa khai

 

Tôi chỉ nhìn và than thở

Khi nàng đi ngang qua tôi

Và tôi hiếm khi mạo hiểm

Mở lời tình tứ xa xôi

 

Hôm nay thì tôi đã biết

Tên nàng. Nàng là Laura

Tựa giai nhân Provençal

Có nhà thơ lớn từng yêu

 

Laura là tên nàng ấy

Nhớ xưa thi sĩ Petrarch (5)

Yêu nàng tụng ca chỉ viết

Những bài cazon, sonnet

 

Laura là tên nàng ấy

Tôi như thi sĩ Petrarch

Tình yêu trở nên thuần khiết

Say mê nàng qua cái tên.

----------------

Chú thích:

(1). Những bài thơ của Heinrich Heine, tại đây

(2). Review: Ấn tượng đầu tiên về bài thơ là sự vui vẻ, trữ tình pha chút hài hước. Nhân vật trữ tình bị mê hoặc bởi một người phụ nữ xinh đẹp, không quen biết mà anh ta thường xuyên gặp trong Vườn Tuileries. Tuy nhiên, nàng ấy luôn đi cùng với hai người phụ nữ lớn tuổi nên anh không thể tiếp xúc, không biết cô ấy là ai. Điều này khơi dậy niềm khao khát mãnh liệt muốn tìm hiểu. Cuối cùng anh mới biết được tên nàng ta là Laura. Rồi nhân vật trữ tình lại liên tưởng đến giai thoại nhà thơ thời trung cổ Petrarch cũng yêu một nàng tên Laura nhưng không được đáp lại. Thông điệp của bài thơ có thể hiểu là mỉa mai sự lý tưởng hóa tình yêu đơn phương không cần đáp trả hoặc ân ái. Ngôn ngữ thơ giản dị, dễ hiểu, giọng điệu có vẻ thoải mái, đôi khi hài hước. Sự mỉa mai và hài hước được thể hiện trong cách miêu tả “những bà già xấu xí” và sự so sánh với thi sĩ Petrarch đã tạo cho bài thơ một chất vui tươi, giải trí về tình yêu không được thỏa mãn.

(3). Nguồn: gutenberg.org

(4). Vườn Tuileries (Vườn Túy Liên) là khu vườn đẹp nổi tiếng nằm ở trung tâm thành phố Paris, Pháp. Nó được tạo ra từ thế kỷ 16, nằm trong khuôn viên cung điện hoàng gia Tuileries. Nhưng cuối thế kỷ 19 cung điện bị đốt cháy và vườn Tuileries được mở cửa cho công chúng, trở thành khu vườn công cộng lớn nhất thành phố Paris.

(5). Francesco Petrarca: Nhà thơ Ý, một trong những đại diện quan trọng cùa văn học Ý thời tiền Phục hưng. Có giai thoại Petrarca gặp một thiếu phụ trẻ đẹp, ông si mê và đặt tên là Laura. Ông yêu thầm và tôn thờ nàng, nần lên như một biểu tượng người đàn bà lý tưởng và lấy nàng làm nguồn cảm hứng thơ ca suốt đời.

* Dịch và chú thích bởi Mộc Nhân