2.328. THE YEAR OF UKRAINE – by Iya Kiva

Chân dung nhà thơ Iya Kiva

 

Iya Kiva là nhà thơ nữ Ukraine (sinh năm 1984 tại Donetsk). Trong thời gian lớn lên tại quê hương, cô đã chứng kiến các sự kiện: Cách mạng Maidan năm 2014 ở Ukraine đã lật đổ tổng thống Ukraine Viktor Yanukovych do Nga hậu thuẫn. Sau đó, Nga cưỡng bức sáp nhập Crimea - nơi từ lâu đã được công nhận là lãnh thổ của Ukraine. Thành phố Donetsk, quê hương của Kiva ở miền đông Ukraine cũng trở thành chiến trường giữa các phe phái thân Nga và thân Ukraine.

Một số bạn bè và người quen của Kiva đã thiệt mạng, còn bản thân Kiva bị đe dọa vì đã lên tiếng về chiến tranh. Cô và gia đình có quan điểm ủng hộ Ukraine trong cuộc xung đột. Chính vì vậy cô buộc phải chạy trốn khỏi quê nhà.

Không có gì đáng ngạc nhiên đối với một nhà thơ đã dành hầu hết thời gian để làm người tị nạn chiến tranh nên các chủ đề về ký ức, bạo lực, chấn thương luôn xuyên suốt các bài thơ của Kiva.

***

Kiva - ban đầu là một nhà thơ chính thống thuộc “Liên hiệp các Hội Nhà văn Ukraina” (NSPU) – nhưng kể từ sau 2014, cô đã rời khỏi NSPU và viết "hoàn toàn khác".

Về bút pháp, cô thường xuyên sử dụng các kỹ thuật viết thơ tự do, cắt dán, dựng phim và tránh hầu hết các dấu câu cùng với sự phức tạp về âm sắc.

Về nội dung, các tác phẩm của Kiva đan xen giữa đời thường và tôn giáo, khám phá các trạng thái xa lánh và chia cắt - bao gồm cả cảm giác là một người xa lạ trên đất nước của chính mình.

Cô nêu quan điểm sáng tác: “Những phép ẩn dụ sang trọng dường như thừa đối với tôi. Thời buổi khó khăn đòi hỏi sự đơn giản trong cách nói. Nhưng đó chỉ là sự tối giản về mặt hình thức. Ý tôi không phải là đơn giản hóa ngữ nghĩa. Ý tôi là không có khả năng mặc một chiếc váy đẹp, đắt tiền nếu mọi người xung quanh bạn là một kẻ ăn xin ” (Luxuriant metaphors seem superfluous to me. Difficult times demand simplicity in speaking. But that’s just formal minimalism. I don’t mean semantic simplification. I mean something like the inability to put on a beautiful, expensive dress if everyone around you is a beggar).

Trong bài thơ “Year of Ukraine” (Năm của đất nước Ukraine), Kiva rõ ràng tìm cách bối cảnh hóa chiến tranh rộng hơn trải nghiệm cay đắng của một cá nhân về cuộc chiến trên đất nước cô, nó thể hiện phần lớn điều khiến tác phẩm gần đây của cô trở nên hấp dẫn.

 

NĂM CỦA ĐẤT NƯỚC UKRAINE – by Iya Kiva

Mộc Nhân dịch

 

hãy nhìn đây, chúng tôi đã có được cái mình muốn

này là bức graffiti trên tường của Serhiy Nigoyan

ở quảng trường bên kia đường trẻ em chơi trò chiến tranh

ở Donbas người lớn cũng chơi như vậy

 

một ô vuông mờ hiện ra trên Google Maps

đó là một ngôi nhà có một cậu bé cầm khẩu súng trường

nếu ai bảo bắn cậu ta chắc chắn sẽ bắn

giữ đất mẹ là chuyện chẳng riêng ai

 

ở cửa hàng người ta chất đầy những bao mì ống

sau đó đem chôn giấu những chiếc hòm

những cái dịch chuyển chậm xuống dưới dốc

là quan tài chứa những xác lính

 

chúng tôi đang ở đây, bạn đừng nói chúng tôi trốn chạy

vài người đã bị giết bởi tay sung bắn tỉa

và tuyết ghim chặt họ vào đất

chúa đã mang mùa hè đi qua mà vẫn chưa đủ

     -------------------

Nguyên tác bài thơ viết bằng tiếng Ukraine.

tôi dịch qua bản tiếng Anh của nhà thơ, dịch giả người Mỹ Katherine E.Young

 

THE YEAR OF UKRAINE – by Iya Kiva

 

see here we got what we wanted

now Serhiy Nigoyan’s graffiti on the wall

in the square across the way kids play at war

in Donbas the adults are also at play

 

a square looms on Google Maps another square

it’s a house it’s a boy with a rifle in his hands

if they tell him to shoot he surely will shoot

eff your mother our common motherland

 

at the store folks load whole sacks with macaroni

and afterwards bury the boxes somewhere

what’s that what crawls down that distant slope

it’s your coffin carried by security troops

 

we were here you’ll say no we haven’t been here

someone else was killed by sniper fire here

and snow nailed those who came after to earth

the lord’s summer has gone it wasn’t enough

 --------------------------

Dịch và giới thiệu bởi Mộc Nhân

* Nguồn: Words Without Borders