2.335. HERE IS A COUNTRY – by Iya Kiva

Chân dung Iya Kiva - lấy từ trang facebook của cô

 

Iya Kiva (1), nhà thơ, dịch giả, nhà báo đã từng sống ở Donesk nhưng kể từ mùa hè năm 2014, cô đã chạy trốn khỏi quê hương sau khi bùng nổ cuộc chiến chống lại những người ly khai do Nga hậu thuẫn. Trong tám năm qua, Kiva là một trong số nhà thơ trẻ ở Ukraine mô tả sự vô vọng của chiến tranh và hy vọng ở một đất nước đang tìm lại bản sắc độc lập của mình.

Sau sự kiện Maidan năm 2013-2014 dẫn đến việc lật đổ cựu tổng thống Viktor Yanukovych thân Nga, văn học Ukraine đã có nhiều diễn ngôn nêu lên bản chất của xã hội dân sự và tôn vinh sự đa dạng của trải nghiệm. Thơ tiếng Nga và tiếng Ukraina, đã trở thành một phương tiện tạo nên ý nghĩa của quá khứ và hiện tại.

Đoạn thơ này được Iya Kiva viết vào ngày 29 tháng 8 năm 2014, ngày diễn ra trận chiến Ilovaisk (2) bi thảm, trong đó 366 binh sĩ Ukraine đã thiệt mạng vì đạn pháo – sau đó được cô đưa vào tuyển thơ Futher From Heaven – 2018. Nhiều bài thơ trong tập thơ được trình bày dưới dạng “không đề” (untitled) - nhan đề trên do người dịch tự đặt.

Những bài thơ chiến tranh của Iya Kiva cho thấy sự gắn bó mãnh liệt của cô với một đất nước vẫn đang đấu tranh để khẳng định chính mình.

ĐÂY LÀ MỘT QUỐC GIA

Đây là một quốc gia.

Nó gợi nhớ đến Chernobyl, Holodomor, Babyn Yar, (3)

những người bất đồng chính kiến, ngôi sao đỏ bừng sáng,

Một chiếc rìu kiêu ngạo chặn ngang chiếc cổ bầm (4)

Và sợi dây khổng lồ chăng ngang vĩnh viễn một kiosk.

   

   * Mộc Nhân dịch từ bản tiếng Anh của Amelia Glaser

 

HERE IS A COUNTRY

Here is a country.

It remembers Chernobyl, the Holodomor, Babyn Yar, (3)

dissidents, the light-up red star,

A hatchet proudly hanging over bruised necks (4)

And the enormous line for a permanently closed kiosk.

* Thông tin và nguyên tác Anh ngữ từ trang: lithub.com

-------------

Chú thích:

(1) Iya Kiva: xem thêm chú thích ở bài này

(2) Ilovaisk: ngày 7 tháng 8 năm 2014, lực lượng vũ trang Ukraine bắt đầu một loạt các nỗ lực đánh chiếm thành phố Ilovaisk do quân nổi dậy thân Nga kết hợp với quân đội Cộng hòa tự trị Donetsk và các toán biệt kích Nga chiếm giữ. Nhưng quân đội Ukrainebị bao vây bởi quân đội Nga tham chiến và nhiều binh sĩ đã chết trong trận Ilovaisk này.

(3) Câu này gợi nhắc 3 sự kiện đáng nhớ trong lich sử Ukraine:

- Chernobyl: nhà máy điện hạt nhân Chernobyl tại tỉnh Pripyat, Ukraine – gợi nhắc thảm họa hạt nhân ngày 26-4-1986.

- Holodomor: xem lại chú thích (2) tại bài này

- Babyn Yar (Babi Yar): là một khe núi ở Kyiv của Ukraina, đây là địa điểm xảy ra các vụ thảm sát do quân Đức Quốc xã thực hiện trong chiến dịch chống Liên Xô trong Thế chiến thứ hai. Vào ngày 29–30 tháng 9 năm 1941, Đức Quốc xã giết chết khoảng 33.771 người Do Thái ở đây bằng cách xả súng. Ngoài ra địa điểm này cũng là nơi Đức thảm sát tù binh Liên Xô, những người cộng sản, những người theo chủ nghĩa dân tộc Ukraine và người Romani… Người ta ước tính có khoảng 150.000 người đã bị sát hại tại Babi Yar trong thời kỳ Đức chiếm đóng Ukraine.

(4) Tôi nghĩ rằng câu này ám chỉ lá cờ búa liềm của ĐCS Nga: “hatchet” là cái rìu nhỏ; “neck” là cái cổ. Phải chăng lá cờ đó được ẩn dụ qua hình ảnh “Một chiếc rìu kiêu ngạo chặn ngang chiếc cổ bầm” – ý nói Ukraine và Nga trước đây là anh em cùng ý thức hệ, giờ đây bắn giết lẫn nhau.

 --------------

Dịch và chú thích bởi Mộc Nhân