2.527. WITCHGRASS - by Louise Glück

  Bài thơ "Witchgrass" (1) trong tập thơ Wild Iris của Louise Glück (2) là một tuyên ngôn của loài cỏ dại. Những câu thơ cuối minh chứng cho điều này. "Witchgrass" là một phép ẩn dụ/ nhân hóa nhiều tầng nghĩa. Với tầng nghĩa xã hội học, nó tượng trưng cho bên bị đàn áp/ có thể là hình ảnh người phụ nữ trong xã hội nam quyền Do Thái do Cơ đốc giáo thống trị. Với tầng nghĩa tự nhiên; đó là sự phản kháng của thế giới tự nhiên trước sự xâm lấn, hủy hoại của con người (3).

Cỏ Panicum capillare
thường được gọi là cỏ dại/ cỏ phù thủy (witchgrass)

2.526. VIOLETS – by Louise Glück

Trong tập thơ "Wild Iris", Louise Glück xây dựng ba kiểu người kể chuyện trong khu vườn: hoa, người làm vườn, và một nhân vật quyền năng nào đó (Chúa, thánh thần… nhưng Glück không chỉ ra điều này đủ rõ ràng để đưa ra khẳng định). Trong bài thơ “Violets” (1), tác giả mượn lời của hoa violet nói với “chủ nhân” của chúng bằng một giọng khinh khỉnh. (2)

2.525. NHỮNG CÂU TRÍCH VỀ BÃO

      Mộc Nhân

    Lưu lại vài câu trích có yếu tố "Bão" (Storm) nhân sự kiện bão số 4 (Noru) đổ bộ Miền Trung vào ngày 28/9/2022 gây ra nhiều thiệt hại tại các vung từ Huế trở vào đến Quảng Ngãi. Một cơn bão khó lường, dự báo cấp 4 - cấp độ nguy hiểm cao nhưng cuối cùng lại trở thành cơn bão cấp 2 khi đổ bộ, đổi hướng. Tất nhiên mọi cơn bão đều gây thiệt hại...

2.524. LOVE IN MOONLIGHT – by Louise Glück

  Love in Moonlight – trích trong tập thơ Wild Iris (1992) của Louise Glück

Mộc Nhân dịch với tựa "Tức cảnh dưới trăng"

Hình ảnh Capitol trong bài thơ

2.523. LÊ ĐỨC THỊNH: TỪ KHÔNG GIAN HỌC ĐƯỜNG ĐẾN VĂN HỌC DỊCH

  LTS: Đây là cuộc trò chuyện của phóng viên văn nghệ Báo Quảng Nam với tôi. Chỉ là một cuộc trò chuyện văn nghệ và những trao đổi cá nhân. Xin cảm ơn Báo Quảng Nam cuối tuần và phóng viên văn nghệ Bảo Anh đã thực hiện bài này trên trang “Nhân vật cuối tuần” trong số 6380 ra ngày Thứ Sáu, 23/9/2022.

2.522. TRONG BẢO TÀNG NHỮNG VẬT BỊ MẤT

      Tôi tặng entry này đến Trinh Nguyễn - Nhà quản lý tại Bảo tàng Mỹ thuật Tp Đà Nẵng.  

  "Những gì bạn yêu nhất sẽ không rời khỏi bạn;

  Những gì bạn yêu nhất là di sản thực sự của bạn"

   (What thou lov’st well shall not be reft from thee; 

   What thou lov’st well is thy true heritage) - Ezra Pound

2.522. LÊ ĐỨC THỊNH: TỪ KHÔNG GIAN HỌC ĐƯỜNG ĐẾN VĂN HỌC DỊCH

 Bảo Anh thực hiện

Đây là cuộc trò chuyện của phóng viên văn nghệ Báo Quảng Nam với tôi. Chỉ là một cuộc chuyện và những trao đổi hoàn toàn mang tính cá nhân, vài nội dung dưới góc nhìn của người nói là chủ quan; vậy nên nó có thể gây tranh luận trong bạn đọc. Do khuôn khổ trang báo (chỉ 1.800 chữ) nên ban biên tập đã thực hiện gọn hơn.

Xin cảm ơn Báo Quảng Nam cuối tuần và phóng viên văn nghệ Bảo Anh đã đăng bài này trên trang “Nhân vật cuối tuần” trong số 6380 ra ngày Thứ Sáu, 23/9/2022.

2.521. NÚI LỬA CHƯ ĐĂNG YA

     Mộc Nhân

Núi lửa Chư Đăng Ya nằm ở làng Ploi Lagri xã Chư Đăng Ya, huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai. Theo thổ âm Jrai, Chư Đăng Ya có nghĩa là "Củ gừng dại". Đây là một ngọn núi lửa có niên đại hàng triệu năm và đã ngừng phun dung nham từ lâu. Chư Đăng Ya có hình dáng như một lòng chảo, một hình phễu khổng lồ với đất đỏ bazan màu mỡ khiến cây cỏ quanh năm xanh tốt. Nơi đây là địa điểm tổ chức các lễ hội lớn của người Jrai Tây Nguyên - một điểm du lịch. 

2.520. KON THỤP

Mộc Nhân  

    Kính tặng Cha Phục và Cha Tĩnh – những vị linh mục đang kế tục sự nghiệp truyền đạo tại giáo xứ Kon Thụp.

* Kon Thụp là một xã vùng sâu thuộc huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai với những cánh rừng bạt ngàn, nương rẫy ngát xanh. Nơi đây cũng có nhiều làng phong người Ba Na sống biệt lập và một giáo xứ với khoảng ngàn giáo dân. Tôi và người bạn Văn Sáu đã ghé đến và trọ lại trong ngôi Thánh đường ở xứ núi này.

* Những tên làng trong bài nằm trong xã Kon Thụp. 

2.519. KONTUM NGẪU TÁC

              Mộc Nhân

Sáng phở khô Gia Lai

trưa lai rai gỏi lá

chiều Măng Đen thư thả

nhâm nhi sương giữa đèo

 

2.518. THE HAWTHORN TREE - by Louise Glück

Bài "The Hawthorn Tree" (Cây Táo gai) trích trong tập Wild Iris (Diên vĩ hoang dã) - Louise Glück, 1992.

Bài thơ là lời của Cây Táo gai – cũng như nhiều bài thơ khác trong tập Wild Iris, Louise Glück mượn lời cây cỏ để nói về con người và đời sống. “The Hawthorn Tree" trong bài thơ dù là người nói, nhưng nó vẫn tồn tại như một cái cây. Cái cây đủ cao để có thể nhìn thấy mọi thứ xung quanh, nó nhận thức được sự bất động của nó, nó coi cánh đồng bên ngoài khu vườn là độc hại, và hành vi của con người là để lại các dấu tích phá hoại đối với thiên nhiên.

2.517. BẢO TÀNG QUANG TRUNG

   Bảo tàng Quang Trung là một trong những bảo tàng lịch sử nổi tiếng ở Bình Định được xây dựng ngay tại chính quê hương của người anh hùng dân tộc. Nơi đây gắn liền với khởi nghĩa Tây Sơn do Nguyễn Huệ lãnh đạo - là một trong những cuộc khởi nghĩa nông dân thành công nhất ở nước ta vào những năm thế kỷ XVIII.

Bảo tàng nằm ở thị trấn Phú Phong, huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định, đối diện có sông Côn, gần đường ĐT 636, và Quốc lộ 19B - điểm đến khá thuận tiện.

2.516. THE FEAR OF BIRTH - by Louise Glück

   Bài này là một phần của bài thơ gồm 5 phần “The Garden” (trong tập thơ Descending Figure, 1980) - Louise Glück. "The Garden" gồm các phần có tựa đề như sau:

1. The Fear of Birth (Nỗi sợ sinh nở)

2. The Garden (Khu vườn)

3. The Fear of Love (Nỗi sợ tình yêu)

4. Origins (Bản quán)

5. The Fear of Burial (Nỗi sợ an táng)

2.515. MỘT NỤ CƯỜI BẰNG MƯỜI THANG THUỐC BỔ

       Mộc Nhân

Các nhà nghiên cứu cho rằng cười là một cơ chế được điều khiển từ não bộ, huy động nhiều cơ mặt, cơ bụng có tác dụng với cơ thể giống như động tác thể dục không chỉ cho thể chất mà cả tâm hồn.

Cười là thuộc tính của con người. 

2.514. RETREATING WIND – by Louise Glück

   “Retreating Wind” (Gió lặng) – trích tập thơ Wild Iris (1992) của Louise Glück. Trong bài thơ này, tác giả (người nói) mượn lời của Chúa/ Đấng sáng tạo (I) để nói với gió/ ẩn dụ về con người (You) với ngụ ý rằng việc Chúa tạo ra loài người là một thử nghiệm thất bại bởi con người đã không biết tận dụng tối đa những gì Chúa ban cho mà còn đòi hỏi nhiều hơn. Đó là do những hạn chế về trí tuệ, thói tự mãn, kiêu ngạo của loài người. Và đến lúc này, tạo hóa dường như thất vọng với sự sáng tạo của mình dành.

2.513. XIN – CHO

 Mộc Nhân

Đôi khi tình yêu cũng vận hành theo có chế Xin - Cho

 

xin mưa rơi xuống hai vai

cho bầu ngực nõn giọt dài thủy tinh

2.512. FREE AS THE WIND

Bản nhạc “Free as the Wind" do Engelbert Humperdinck biên soạn, thu âm và phát hành trong Album “My Love” (1974).

2.511. BIRTHDAY - by Louise Glück

"Birthday" (Sinh nhật) – bài thơ của Louise Glück
xuất bản trong tập “The Seven Ages” (Nxb Harper Collins, 2001).

2.510. BEGIN THE BEGUINE

   Beguine là vũ điệu gần với điệu rumba chậm.

  "Begin the Beguine" (Hãy bắt đầu điệu nhảy beguine) là một bài hát nổi tiếng do nhạc sĩ người Mỹ Cole Porter viết năm 1935 trong một chuyến du ngoạn Thái Bình Dương. Đầu tiên, nó được giới thiệu trong vở nhạc kịch Broadway Jubilee - tại Nhà hát Imperial ở Thành phố New York.

2.509. SCILLA - by Louise Glück

   "The Wild Iris" (1) là một trong những tập hiếm hoi của Louise Glück (2) mà mọi bài thơ đều ngoạn mục. Bộ sưu tập này như một tổng thể được kết dệt chặt chẽ từ các điểm nhìn: một bông hoa, một cây cỏ, một mùa, một thời điểm trong ngày, kể cả góc nhìn của Chúa/ tạo hóa/ thần thánh đối với con người, đời sống…

2.508. TÌNH YÊU TRONG VỈA

              Mộc Nhân 

             Bài đã đăng trên Báo Quảng Nam số ra Thứ Sáu - ngày 09/9/2022

2.507. CLEAR MORNING - by Louise Glück

   Bài thơ "Clear Morning" (1) là lời của Buổi sáng nói với con người. Hình ảnh Buổi sáng – cũng như hình ảnh thời tiết, mùa màng, cây cỏ, khu vườn… trong các bài thơ khác của tập Wild Iris (2) đã được tác giả nhân hóa trong cuộc đối thoại - ở ngôi thứ nhất (I – tôi, ta). Hiểu rộng hơn, buổi sáng không chỉ đại diện cho thiên nhiên mà còn là tiếng nói của Chúa hoặc một quyền lực nào đó. 

Clematis - Hoa ông lão

2.506. TRILLIUM - by Louise Glück

Cỏ duyên linh (1) - Trillium (2) by Louise Glück, from Wild Iris

      Bản dịch Mộc Nhân

Tình yêu là một sự phóng chiếu của hy vọng, tin tưởng, ham muốn được đặt trong chuyển động không gian, thời gian giữa những người yêu nhau có thể rung động. Khi điều này xảy ra, chúng ta sẽ đặt ra các vấn đề: Bạn có cảm thấy như tôi không? Tôi có biết bạn cảm thấy thế nào không? Lời nói của tôi có phù hợp với cảm xúc, suy nghĩ của bạn không? Chúng ta có đồng điệu không? Bạn có biết trạng thái mình không? Làm sao tôi biết tình cảm của bạn?... Làm sao tôi biết được những điều ấy nếu tôi chỉ biết chính mình hoặc nếu tất cả những gì tôi biết là tôi không biết gì cả?

2.505. AUGUST - Taylor Swift

    Ca khúc “August” (Tháng Tám) nằm trong album “Folklore” (tháng 7/ 2020) của Taylor Swift. Trong ba năm qua, cứ đến tháng Tám là ca khúc này nhảy vọt lên top các bảng xếp hạng Mỹ và Châu Âu.

2.504. MATINS (6) – by Louise Glück

 KINH SÁNG – bản dịch Mộc Nhân

Nguyên tác: MATINS (1) - Louise Glück, from Wild Iris (bài thứ 6 cùng tựa).

Đây là bài thơ thuộc chủ đề Edenic poems (thơ Địa Đàng). Chủ đề này khá phổ biến trong tập Wild Iris (2). Bài thơ khá hoàn hảo, tinh tế và bí ẩn. Glück tưởng tượng mình nói chuyện với Chúa trong khu vườn. 

2.503. MATINS (2) - by Louise Glück

 KINH SÁNG - Mộc Nhân dịch

từ nguyên tác: MATINS (1) - Louise Glück from Wild Iris (1992)

 

2.502. MATINS (1) - by Louise Glück

 KINH SÁNG - bản dịch Mộc Nhân 

Mặt trời chiếu bên chiếc thùng thư (*)

Những chiếc lá bạch dương bị chẻ ra, xếp như vây cá

2.501. BÔNG LÚA CÚI ĐẦU

       Mộc Nhân 

Người Nhật có câu nói nổi tiếng: “Bông lúa chín là bông lúa cúi đầu” – một câu nói ngắn gọn, chân thành, giản dị, đầy hình ảnh đã khái quát tầm cao văn hóa ứng xử của người dân xứ Phù Tang. Bất luận dù nước Nhật có là nơi xuất phát của nền văn minh cây lúa hay không thì câu nói có sử dụng hình ảnh cây lúa như vậy có thể nói là hay, thể hiện sự tham chiếu từ thực tế đến các giá trị tinh thần.

2.500. TRÁNG CA CỦA SÓNG

      Lê Đức Thịnh 

tiếng rạn của luồng nước lợ nơi cửa sông

sinh hạ những con sóng lớn

tung lên trời muôn cánh hải âu

và đưa tiễn những chuyến đi không để lại dấu vết

2.499. NỬA KHUYA THÁNG CHÍN - Sara Teasdale

 Mộc Nhân dịch từ nguyên tác "September Midnight" (1) - Sara Teasdale (2)

 

Bài ca ban khuya mùa hè nhấn nhá

Đêm không hương nhưng đồng ắp tiếng ca

Không phải lời chim, mà côn trùng rỉ rả

Hát không ngừng, thủ thỉ ngân nga

 

2.498. MATINS (4) - by Louise Glück

KINH SÁNG (bài 4 - theo thứ tự trong tập Wild Iris)

Nguyên tác: "Matins" – Louise Glück

Bản dịch: Mộc Nhân 

2.497. MATINS (3) – by Louise Glück

  "Matins" (Kinh sáng) cùng nhiều bài thơ khác của Louise Glück thường sử dụng chiêu thức đối thoại -  trong đó một giọng nói không xác định (có thể là nhà thơ, một người tưởng tượng nào đó, vài trường hợp có thể suy diễn là lời Chúa hay Thánh thần).  Trong bài này, Louise Glück xây dựng người nói với các tự sự và câu hỏi hướng đến những giải mã hoặc cảm nhận của chúng ta về vẻ đẹp, sự bình yên của cuộc sống trong sự vận hành liên tục của tự nhiên.